هما اِنت سهی بوتگ‌اَت که دْرَچک هم وت‌مان‌وتا هبرَ کننت: زمینئے چێرا، درچک دو کئیمیکل پێدا کننت؛ همے دوێن کئیمیکل که چه هر درچکا پێدا بنت، سجهێن درچکانی نیاما هالانی برۆک و آرۆک اَنت، گۆن درچکان آییئے رشته بدل بوتگ‌اَت. جێڑتی که درچکے که آبادَ بیت و کَشئے درچک که ناگئورَ بیت، گۆن یکے دومیا چِه پئیما هبرَ کننت. درچکێئے تاک که سِدَگا بنت، دومی درچکا چے گوشیت؟ درچکے که گُڈّگَ بیت و وتی کش و کِرّئے درچکان تئوار کنگ و پِریاتا بیت، اِندگه درچک چے مارَنت؟ ائولی هبر وه اِش که درچک وتی گُڈّگا پرێشانَ بیت و پِریاتَ کنت یا گَلَ بیت که منی کْوَهنَگێن بالاد دورَ کئیت و من دو بر ورنا بان؟ اِشانی کِرّا هم درد و دۆرئے ردۆم و دۆد همش اَنت که مئے کِرّا اَنت؟ درچکی که چارتنت، جێڑتی که اے درچک اے ساهتا وتی کَشئے درچکا چے گوشگا بیت. اے تاک که انچۆ سُران اَنت که پورا دیوانگے وتی اِشکے سازا ناچا اِنت، کَشئے هَمناچێن درچکا چے گوشگا اِنت؟رۆچانی رۆچ همے درچکانی نیاما گردَگا اَت. چه یک جاگهێا نندگا که دم بُرت، پاد آ و درچک و سبزگان گَردان بو، هر جاگه که دلا گوشت، همۆدا بنند. و نون اناگها هئیالا کپتگ‌اَت که اے من که اے سبزَگانی سرا چۆ نِشتگ و اێر اِنت، اے کاه، اے نرمُکێن سبزَگ که انون منی اَبدُلگنی اِشانی سرا اێر اِنت، انون وتی کَش و کِرّئے اِندگه سبزگان چے گوشگا بیت، همے که ‹‹اَڑے، سُهبیێن اِنت پَتَنپۆکے آتکگ و منی سرا نِشته، هِچّ نسُریت، منی وه نون هچ دم پُرَّ نبت.›› و کش و کِرّان، هما جاگها که من زی نشتگان، آ جاگه الّما گوشگا بیت که ‹‹زی منا انچێنے سر و بَهتان بوتگ››. دوێن اے گپا هم جنَگا بنت که بارێن یکێن سامان اِنت که رۆچے یَکّێئے چَکّا اِنت یا دگر اَنت؟ اگان زاننت که یکّێن اِنت وه اشانی دوا و بَد مَنا کُشنت.

بله چۆنَ زاننت که یکّێن اِنت. اِشان کجام چیز اے پجّارا دنت که اے همے یکّێن، هاجی مهمد اَشرپئے، چه مێتگا تَتکگێن هما اِنکلابی بَچّ اِنت که وَتسرا، کالجئے زمانگا لانکی بستگ‌اَت که ما بلۆچستانا آزادَ کنین؟

مردمان وس کت که ‹‹بابا! بلۆچستانا آزاد کن، بله اے گپّا شهر و بازاران مجن که شمئے جندا کُشیت؟›› گوشتی، ‹‹دُنیاے هست. یو اینے هست. دُنیا چه اے زالِما چۆناهیا بێزاری اِنت که اشیا جهان تینّے دِلا داته. بلۆچ اگان اشیئے هلاپا پاد آیَنت، دمانا اشیا پرۆشنت و مارا آزادَ کننت.›› مردمان گوشت که ‹‹ابه، اے یو این و مو این نه تئیی هالا سهیَ بنت و نه اشیا دارنت.››، گوشی ‹‹درمُلکا مئے سنگت نشتگ‌اَنت، یو این انچۆ وتسَر نه‌اِنت که مئے کۆشئے سرا هامۆش ببیت. یو اینئے چارٹرئے مُتابِکا آزادی مئے هَکّ اِنت.››

مُلکا که گِرَگ و گار کنگ شرو بوت، تَتک. هما اِنت رۆچ جاه و شپ جاه اِنت و نون آتکه و اے سبزگانی سرا نشته. اے سبزگ نون نُرُنڈگا بنت که ‹‹بلۆچستانی وه آزاد کت بله اشیئے ٹانکیئے وَزنا مارا کُشت.›› بله درچک زاننت چۆن که هما یکێن مردم اِنت، یکێن ابدُگَنی اِنت. زاهر اِنت چه ناما وَه نزاننت. بلکێن چه بۆا… بۆ…؟ چێئے بۆ؟ کَلاما جت، نون مردم تُسّے هم دات مکنت؟ زاهر اِنت تئو که جنگلێا، تهنا وتی پئیما، گۆن وتا نشتگئے وَه چه اِندگه جهانا بزان تتکگئے. اِدا نون تُسّ، تِرّ…هرچی که آتک، یلهی کنئے. هرچی وه هئیر نه، بله هرچی که همے گواتی سامان اَنت، اشان وه نَدارئے نه. تهنا گواتی هم نه، مِسّا هم ندارئے. گڑا تئو بگوش هرچی که گۆن جانا نلچّیت، تهنا هماییا نکنئے. بله لِچّگا وه مِسّ هم لِچّنت.

اڑے بِلّ، سیدا سیدا بگوش که مردم گوا انچۆ شلوارئے تها یلهَ نکنت، دگه اے گپا اینچک لێس پِلّێس چیا دئیئے؟ اِندگه وَه سجهێن کاری همے درچکانی شمَگ و درَگان کُتنت. دور چه شمئے گۆشان، مُٹّے مُٹّے هم جتی: هما وهدا که دیستی که چه همے راها کَسانێن، جئوانێن جنِکّے، نێمرۆچئے باپێن هئوایا، گۆن نرمُکێن بے آستونکێن پشکُک و کسانێن نرمُکێن چَڈّیێا تهنا کَدَم جَنان، همے جاگها گوَست.

چۆ مَست هم نه‌اَت که انچۆ وتسرا همک رهگوزئے سرا مُٹّ بجنت. چۆ زاهر اِنت نزریاتی مردمے اَت، آ وهدا که مُلکا اَت، تهنا په بلۆچستانئے بزّگیا نگرێتی، هر جاگه که زُلم و زۆرے بوت، سنگتئے اَرس انچۆ لۆنجان اتنت پوره ماتی مُرته. لیبیا، اِراک، پلستین… بس تهنا کشمیرئے نامی نگِپت. چۆ سۆگهے اَت، زانتی که اگان باندا رۆچ همدردے بیت، گڑا ائولی همے هندُستان اِنت. اے نه‌اِنت که بزّگی نبوت. اسلا کشمیرئے هر هالا که سهی بوت، چه پاکستانی میڈیایا سهی بوت و وتی دلا گوشتی که درۆگ اَنت. پاکستانی میڈیا درۆگَ بندیت. نزریه و چیز وتی جاگها، زاهِر اِنت مردمے، مَردێنے. دانَگ دانَگے جنِکا دلی هم مان بوت.

هاس هما وهدا که یک یک دانگێا آییئے نێمگا چارِت و کندِت و سَلامے دات و گوست. اے یکے دومیئے چارگ و کندگ و سَلام دئیگ چه آ جنِکئے دلا وه بلکێن هما یکێن دمانا هلاس بوت، دێما دگران انچۆ سَلام دئیان بوت و شُت بله اے واجَکارا اے بچکندَگُک بَڈّا بَست. رئوت همے بچکندگ، رئوت واجکارئے هئیال.

جنک کَمّے دێمترا شُت و پدا بێرهی کت. آتک. هما پئیما بچکندِتی. هما پئیما، انگه شئوکتِر، سَلامے داتی. کَشا نِشت. گپّا بوتنت. دمانێا رَند، بلکێن دمانُکێا رَند، پاد آتک و رئوان بوتنت. رئوان رئوانا جنِکا نامے بَستی. دوێن همراه بوتنت. جنکئے لۆگا شُتنت. ڈرِنکِش کت. نِشها مَست بوتنت و جنِک کَم کمّا آییئے نزّیکا آهان بوت. نزّیک… نزّیک… و گُد در کن و کایی بوت. چُکّ و لێس بوت. دێرے نگوست و واجکار، چه درچکانی پُشتا در آتک، هیسک و همپان… و بلاهێن گینّ‌سارتے کَشّتی و هما جاگها نِشت. پدا وتی هئیالان بوت.

اے جنک انگه گۆن اَت. سنگتی دێما رئوان بوت. جنکی هال دات که مُلکا بلۆچانی سرا چۆن زُلم بئیگا اِنت. چۆن هر رۆچ مردم چه لۆگان چست کنگَ بنت. سالانی سال گار اَنت. بازێنێئے جَتک و جۆنێن لاش درَ کپیت. لاشی اَکسی هم پێش داشت.

جنکا جُست کت که چیا چۆ بئیگا اِنت؟ هالی دات که مئے وتن گُلام اِنت. و آزادی مئے هَکّ اِنت. گوشتی گۆن که بلۆچستان آزادێن مُلکے بوته، 27 مارچ نۆزده‌سَدوچِلّ‌وهَشتا، پاکستانئے پئوجا په زۆرے کَبزه کته. پدا بلۆچ راج و بلۆچستانئے راجدپترئے سرا، گۆن نَرمێن گالوارێا، اَلکاپێن لِکچَرے داتی. جنِکئے چَم نَمب بوتنت، گرێوگا بوت.

نکنئے بِزان جنکئے دزگوارے همے مُلکئے سیاسی پارٹیئے دپترا کارا اِنت. سیاستئے هالان سهی اِنت و جاگه جاگهے گپے هم جتَ کنت. سویڈنئے سۆشل دێمۆکراتانی دپترا نندۆکێن مردم آم مردُمے وه نبیت، مُلکئے سیاسی، ماشی پالیسیان ابێد دَرملکی پالیسیانی بَهسان هم گۆن اِنت.

چه اِدا گَپ شُت سْویڈنئے فارن افئیرزئے اِنسانی هَکّانی گَلا سر بوت. آهان تهکیکات کت. واجَکار نون تکریر کنان اِنت، هر گپئے سبوتا دئیان اِنت و گپ دێما رئوان اِنت. سویڈنا پاکستان جُست کت. پاکستانا نَمَنِّت. سویڈنا زۆر دات که اِنسانی هَکانی اِدارهان رَزا بدئے که وت بلۆچستانا برئونت و بچارنت که چے بئیگا اِنت،  پاکستانا نَمَنِّت.

سویڈنا وتی سَجّهێن تِجارتی اِگریمنٹ هلاس کتنت و یورُپی یونینا کَراردادے دێما آوُرتی که پاکستان بلۆچان کُشگا اِنت و انسانی هکانی ادارهان بلۆچستانا رئوگ نئیلگا اِنت. سجهێن یورپی یونین همتئوار بوت و پاکستانا زۆر دئیگا بوت که: اِنسانی هَکّانی ادارهان بلۆچستانا رئوگ بلّ، اگن نه، سَجهێن یورپی مُلک گۆن پاکستانا وتی سفارتی تالۆکان هلاسَ کنت.

همِدا امریکه و اسراییل سهی بوتنت و آتکنت سویڈنئے کِرّا. اِدا واجکارِش مُلاکات کُت. اِدا هم واجها دل نرَنجێنت. سجهێنی په بلۆچستانئے آزادیا رازی کتنت. نون پاکستان پرُشگا بوت و بلۆچستان نۆکێن مُلکے جۆڑ بئیگا اَت. اگن همے دمانا اے رهگوزا مچارِتێن و مکندِتێن و سَلامے مَداتێن، بلۆچستان پَکّا آزاد اَت و هچ برۆسه نێست‌اَت که نون بلۆچستانا اَکوامِ مُتّهدهئے سَدر بکنت و کَمّے دێمترا بلۆچستان جهانئے مسرتێن سُپر پاور بوتگ‌اَت.

بله چۆن که هئیالی سِست، که مردا سلامے دئیگا ابێد جُست هم کت که وهد چُنت اِنت؟ و نون چه مردا که چُٹِّت، پدا هئیالا کپت که اے کاه هم پَدا اِندگه سبزگ و درچکان هال دئیگا بیت که ‹‹اڑے، اے پتکۆس هما اِنت نَسُریت›› و نون زانَگا اَت که چَرس کشّگا پێسر همے هئیالا اَت که اے کاه و سبزگ چۆن زاننت که اے اێرێن سامان هما یکّێن اِنت یا دگرے؟ اگن همے جاگها دگرے نشته بوتێن و نون من بیاتکێنان و بنِشتێنان، اِشان چۆن زانتگ‌اَت اے مال نون دگرے؟ بلکێن چه لمسا…

لَمسا چۆن؟

بچار، درچکانی وه وتی دُنیاے. درچکانی هبر کنگ، مردمانی پئیما تئوارے نبیت که گوات چه دَپێا زوریت و گۆشێا بارتی، و گۆشی رَگانی سرا دماگا سرَ کنت، دماگ اشیا چه لێسا درَ کنت و سرپدَ بیت که گپئے مانا چے اَت، و اے گپئے سرا چے کنگی اِنت، جوابے دئیگی اِنت، کَندَگی اِنت، گرێوَگی اِنت، یا پاد آیگ و کارے کنگی اِنت؟ اے سجهێن وه زمینئے سربرا زندگێن انسانئے رُدۆما پێدا کرتگ‌اَنت، درَچکانی رابتهئے جِند که زمینئے چێرا اِنت که اۆدا گوات نێست، تئوار هم نێست، انسانی لَبز هم نێست.

اگن باندا رۆچ اے هم زانگ بوت که درچکانی وتی یک نِزامے. و بلکێن نزامئے یک چیزے، درچکانی یَک هِسّے همے بوت که وتی سرا اێرێن همک سامانا چه آییئے لَمسا پجّاهَ کاریت، انچۆ که مُبايل مردمئے لنکُکا پجاهَ کاریت، گڑا؟ زانتی که دنیگه چشێن ریسرچے نبوتگ، بله پدا هم اے واستا که نبوته، اشیئے متلب اے نه‌اِنت که چۆ بوت مکنت. بلکێن همک انسانئے بدنئے لَمس جِتا اِنت. هرکَسی لَمس دگرے و درچک و سبزگ چه همدا زاننت که اے ابدُلگنی پێسریێن اِنت یا دگرے.

پاد آتک.

راها، پدا هما جاگها سر بوت، همۆدا که یلهی داتگ‌اَت. هما جنک آتک. جنکئے لۆگا شُتنت. گۆن سویڈنا هبر بوتگ‌اَت. سویڈنئے سلام دوائے آسَرا سجهێن جهان آتک. بلۆچستان، سجّهێن جهانئے سُپرپاور اِنت. نون سجهێن جهانا بلۆچانی رَسمانی رئواج دئیگ شرو بوت. تُشُکے هئیالی آتک که جَنئے بیماری بارێن چۆن بوت. جَن. ناکۆزاتک. بازێن کئومے انگته بلۆچانی اے رسما زورگا نه‌اَت. اینچک وهد بلۆچستانئے آزاد کنگا نلگِّتگ‌اَت که کئومانا اے گپّئے سرپد کنگا لگّگا اَت که ناکۆزاتک و تروزاتک سانگا رئوا اِنت. تهنا رئوا نه‌اِنت، اے په مردمانی نَسلئے پَهک و پَلگار دارَگا زلوری اِنت.

همے گپّئے سرا جنِکا زَهر کُتگ‌اَت. جنکئے دلا اے هبر نسل‌پرستیے که مردم په وتی نسلئے پهک و پلگار دارگا گۆن وتی تروزاتک یا ناکۆزاتکا، که برات و گواری رِشتهے، سانگ بکنت. جنِکئے هئیال اِش‌اَت که اے زمانگی بادشاه و هاکمانی هما رَسمئے چُکّ و نماسگ اِنت که بادشاهان په وتی نسلئے پَلگار دارَگا برات و گوهار سانگ داتگ‌اَنت.

زانتی که هَتّا همے پنجابی و اندگه همساهگانی کِرّا هم تروزاتک و ناکۆزاتک برات و گوار اَنت، بله چۆنکه وتارا، وتی مَنّا، گۆن ناکۆزاتکا اِشک‌اَتی، پمێشکا چه اے گپا پد کنزگ ممکن نه‌اَت. وسی کت، دلئے تها، که جنِکا سرپد بکنت که اگن بچکّ و جنک وت بلۆٹنت، پابندی مبیت بله چۆ بند کنگ مبیت.

جنکا اے هبر گَنتِر دلا آورت که تئو که گوشئے بچک و جنک، تئو گوشگا ائے که جنێن گۆن جنێن، یا بچک گۆن بچکا سانگ کرتَ نکنت. تهنا بچک و جنک سور کت کننت.

تان لۆگا سر بوت واجکار ژَند و پَند اَت بله اے مَسله هر سورتا گیشّێنگی اَت که اگن اے جێڑه مگیشیت، بلۆچستانئے آزادی هم کئینسل بیت، اے سُپرپاوری هم هلاسَ بیت. بلۆچستانئے دْرَچک آ پئیما آزادێن رُدۆمے دئیگ بوت نکننت، یا رُدَگا اِلّگ بوتَ نکننت که آهانی هَکّ اِنت. درچک وت‌مان‌وتا ساز و ناچ کنگا نبنت. پمێشکا فئونی بند کرت، نپادئے سَرا کپت، دێم‌په‌چێر وپت و جنکی پدا بَگلا کت و نَرم نَرما گپ جنگ و سرپد کنگا لَگِّت.

یک وهدے، کسانُکێن دمانێا رَند، جنکا مارِت که من مردکئے هبرا سرپد نبوتگان، چیا که منی کِرّا هر گپ، همک لبز وتی هما پُژدرا، هما مانایا دنت که من آهانی تها رُستگان. جنکا زانت که مردئے نیّت شَر بوته، بس گپّی هراب دَر آتکه. و پدا وشّان بوتنت، چُکّ و لێس بندات بوتنت. واجکارئے مردێنی دراج کَشّان بوت. چه ناپگئے چێرا انچۆ رُست که آرامئے سَرا پنجها آتک. مالِش بوت. تان گُڈّی نپسا مردا گورجو پرِتک… رِتک ته بلاهێن گینّ‌سارتے کَشِّتی و دلئے تها جنِکئے دِلبندئے سرا سری اێر کت و واب کپت.

سُهبا که پاد آتک، فئونی پچ کت ته دیستی که اَوارانا مێتگے مان دارگ بوتگ و چه پنجاه کَسا گێش برگ و بێگواه کنگ بوته. دگه هالے آتکگ‌اَت که دَشتا بلاهێن جنگلے مان دارَگ بوته. سَجّهێن مردم کوکارا اتنت. پاکستانا زاه دئیگا اتنت. یکّێا پۆسٹے کتگ‌اَت که ‹‹اے بلۆچ سرمچارانی رَدی اِنت که جنگ هم کننت و وهد و بێوَهد مێتگان هم پانَگ اَنت››، ته واجکارئے شئیتان انچۆ هراب بوت که مَرد دێما بوتێن، کُشتگ‌اَتی. بله تهنا یک گپے جتی و شُت که نون دُنیا چَلاێنَگی اَت، گوشتی: ‹‹هَرکَس وتا چاریت و گپَّ جنت. بلۆچ ننگانی لگتمالیئے سرا دُژمنئے بئیانیهئے دێما برگ ترا مُبارک بات، سنگت! آزادێن بلۆچستانا تئیی اے راجدُژمنیئے هم هساب و کتاب کنگَ بیت›› و بالکونیا شُت، چَرسے کَشِّتی و ٹی ویئے دێما، سۆپائے سَرا تَچک بوت. رِمۆٹی که دَستا کت ته دیستی که ٹی وی، زیێن جاگها اِنت: گُلام هسین شۆهازئے شئیر و آرفئے تئوار. پُشتا مَچّ اَنت. جێڑتی که اِدا مَچّ چیا نرُدیت؟ و اناگها چمّی نَزّ کتنت، چه آییئے دپا وتسرا در آتک: ‹‹بئیک ٹو ده فیوچَر››.