چارده سال اَکس‌کَشّی کنگا رند کمانچرءَ ائولی رندا وتی کشّتگێں اکسانی ایگزیبیشنے ”بلۆچستان اِن فریمز“ءِ نامءَ برجم داشتگ‌اَت. صدیق گوٹھ ملیرءَ سئے هزار مردمءِ آیگ هم مزنێں گپّے. تاں هپتگےءَ سوشل میڈیاءَ گێشتریں اکس کمانچرءِ کشّتگێن اَتنت. یکےءَ زاه دات، یکےءَ دلءَ داشت ءُ فریم بها زُرت، یکے نرُنڈگا اَت که ’اینچو نئوٹنکی؟ کمانچرءَ اکسانی نۆکێں باپارے پچ کُتگ.‘ ازم ءِ منّوگرے گشگا اَت که ”وتی اکساں بها بکن، بلے ’سیمپتی‘ ملۆٹ. گۆلی ءُ درمانانی اکس کَشا اێر اَنت، ایگزیبیشنءَ پروموٹ کنگا اِنت که مردم منی سَرا بَزّگ بکننت!“
اکسانی فریمءَ کنگ ءُ بھا کنگ نۆکێں دۆدے اَت، بلے مردماں دۆست بوت. کراچی، شال ءُ تربتءَ رند بحرینءَ هم ایگزیبیشن بوت ءُ بازێں مردمےءَ بهر زُرت. کمانچرءِ اکس کم کمءَ چه مُبائل ءُ لیپٹاپاں دَر آهان ءُ لۆگ، کارجاه ءُ وانَگجاهانی دیوالانی زینَت بوتنت.
یکّےءَ بارێں کجام پرتگاں کمانچرءِ پۆسٹے پٹّتگ اَت. کمانچرءَ شالءِ یک لینگویج سنٹرےءِ پۆسٹرےءِ اکس داتگ ءُ نبشته کتگ‌اَت که ’اگں کسے زَرّ ندنت شرّ اِنت، بلے نام ءُ شرَپ وہ بدنت.‘
نزاناں کمانچرءَ چه اَکس‌کَشّیءَ چینچو زر رستگ، بلے بلۆچانی کرّا کسّا چُشێں کٹّے نرسیت. بلوچیءِ مزنێں نبشته‌‌کار منیر مۆمن، حنیف شریف ءُ اے آر دادءِ کتاب ھم زۆر بجننت، چاپ ءُ شِنگءِ خرچاں گێشتر زَرّ نئیارنت.
کمانچرءَ مُدام ماسْکے دێما اَت، وتی چهرگ‌ئےِ چێر داتگ‌اَت. منی هچبر دلءَ نگُشته چهرگ‌ئَے بگنداں، آئیءِ اِزم بسّ اَت. کمانچرءَ اکس‌کشّی نئونتگ. مُبائلءِ سرا اکسءِ کشّگ‌ئےِ بندات کُتگ. گُشنت، اکس‌کشّیءِ مسترێں انسٹرومنٹ مردمءِ چمّ اَنت؛ فریم چه کُجا بندات ءُ کجا هلاس ببیت، رنگ کجام نێمگا گێش درءَ ببنت، رۆژنائی کجا کم ءُ کجا گێش ببیت؟ اے رپکے، کمانچرءَ اے رِپک زانتگ.
بلۆچانی بزّگی‌ئےِ که تئورِته، زانتگ‌ئےِ چۆں پێش دارگی اِنت. بلۆچستانءِ زێبائیءَ چۆنڈِته، زانتگ‌ئےِ چۆں په چَمّ گِرگی اِنت. بلۆچستانءِ اے اهدئےِ ریکارڈ کُت، اَکسانی تها. اکسءَ زۆر مان. ھئیاتءِ تیرسُپتگیں جۆن، که پت ءُ مات کِرّا نِشته، پریاتا اَنت، اے اَکسءَ هئیات نمیرانێں کسّهے کت. سئے سالی الن کُردیءِ، تئیاب‌دپءَ کپتگێں جۆنءَ جهانے جَکسێنت. اے وڑێں یک اکسے چه هزاراں نبشتانک ءُ زهرشانیءَ کَم اَسرمند نه‌اِنت. کمانچرءِ اکس‌کَشّیءَ بلۆچستانءِ چارگا، مارَگا کُمک کُت.
کمانچرءِ نادراهی هلاس نبوتنت. برے چمّانی آپرێشن اَت، برے رێش اَت. هسپتالان اَت هم، بلے بَس تاں همینچُکءَ که وتی پادانی سرا ببیت ءُ بلۆچستانءَ گۆلِت بکنت. کَمّے که وشتر بوت، چه هسپتالاں دَر اَتک. بلۆچستانءِ اے سر ءُ آ سرءَ یله اَت.
جون کیٹسءَ 25 سالءِ اُمرءَ دنیا یله داتگ، ءُ همے کَسانێں اُمرءَ جون کیٹسءَ شائریءِ تھا زێبائێں زُبان، زێبائێں اِمیجری سازگ، ءُ جمالیاتی زێبائیءِ بُنهِشت دات. کمانچر ورنائیءَ شُت، بلے رئوَگا پێسر اَبرم، ندارگ ءُ زندگیءَرا اَکسانی تها سازگءِ دۆدے بندات‌ئےِ کت. رومانٹک شائرانی پئیما گۆں ندارگ ءُ ابرمءَ مهر اَت‌ئےِ. یک رندے ویڈیویے داتگ‌اَت‌ئےِ؛ کۆهء سلئیمانءِ سبزێں کۆهانی تھا یله اِنت، کیمرہ‌ئےِ گُٹءَ اِنت، چادرے بڈّا، ناچا اِنت. انچۆ گَل اِنت گُشئے اے کۆهاں نۆکێں بَھِشتے درئےِ گێتکگ.
بلۆچستانءَ ھرچی بوت، کمانچرءِ اکساں زاھر بوتنت. یک رۆچے اکسے زاھر بوت: کمانچر هسپتالےءِ تَھتءِ سرا وپتگ ءُ بلّکُے سرونءَ نشتگ‌ئےِ. اے رندی دێما، فئیس‌ماسکءِ بدلءَ آکسیجن‌ماسکے اَت. من زانت نوں کمانچرءَ دم بُرتگ. پدا ویڈیویے اَتک، لهتێں مردمءَ کمانچرءِ جۆن گۆن اِنت، ایمبولێنسےءَ کنگا اَنت‌ئےِ که دێم په مندءَ برَگ ببیت. پدا چه هر نێمگا اَکسانی هارے بوت. هر نێمگا کمانچر، فریمءَ اَت. کمانچرءَ مرگءَ پد چۆ دۆست دارگ مردگ‌پرستی‌یے نه‌اِنت، چێا که کمانچر زندءَ ھم مردماں دۆست داشتگ. اکس‌کَشّیءِ هبر که بوتگ، کمانچر بلۆچءِ نام الّم گۆن بوتگ. دۆد ءُ ربێدگی رۆچے بوتگ یا زهرشانی ءُ لبزانکی دیوانے، پۆسٹر ءُ فریم گێشتر کمانچرءِ کشّتگێں اکس بوتگ‌اَنت. مَرگا رند هم کمانچر دۆست دارَگ بیت. کَمانچرءَ کیمرهءَرا تاکت دات. ندارَگ، ایوِنٹ، مارِشتانءَ فریمانی تها ابدمان کنگءِ راهے رَست‌ئےِ.
Shehzad Obaid teaches English literature at the University of Balochistan. He completed his masters research in "Dystopian Literature," focusing on the themes of 'Control' and 'Resistance' in contemporary literature. He writes dystopian short stories and creates educational videos in Balochi.
