نه مُلک مُلکے، نه دَرمُلک

نۆٹ: اے کِسّهی گِپّ اَنت. اِشان نه کَس په وَت بزوریت نه دلا بیاریت. اَگن کِسّها چه سَرا گِرَگ لۆٹ اِت، پێسرا “درانڈیهی په سرے و شِگان په سرے” ءَ بوانێت.

 

مُلکءِ مردمان! یورپا بیزار کن اِت. شما مُلکا هیرونی بات اِت بله سویڈنا مئیایات اِت. اگن بیبلاهے سویڈنا آتک اِت، گڑا الله بَکش گِلاسیءِ هَملوگ و الی مهمد ایران‌نژادءِ همساهگ مبات اِت. دوینان منا انچُش دلسیاه کتگ که کسّهَ نبیت. یک نیمگے مڈل کِلاس انکِلابی کئوم‌پرست رهنما و دومنی نیمگا سردارزادگین آریایی. و دوین په یکدومیا دنتنان درْشنت.

گِلاسیَ گوَشیت منا روچے دَه رندا سُهر کن و بدئے بله من چاءِ پِر کنگَ نزانان. اگن تئو کَنوَر نزانتگ‌اَت، دگه چُلوپَگے بکتین. بله، نه؟ بیماتین مُرگءِ سجّهین هَڈّانی چونسگا رند بدبودارین باکارگے جنت و هیرانان کِچنا دئورَ دنت.

یک رندے من په براتی گوَشت: “الله بکش، من و تئو برات این. بله برے برے پیمّازے ٹماٹرے بترْنس گون که منی کوپَگ سُبک‌ترَ بیت.”

ائولا وَه سرپد نبوت که “ترْنسگ” چیا گوَشنت. وهدے من زبانزانتی گالبندانی رِدا گیشّینت و دات که تْرنسگ و کوٹگ یکّ آسانین کارےءِ دو جتاین نام اَنت، گُڑا شاکارگے جت و گوشتی: “گوش دار.”

یک رندے باتِستاهءِ سپاهیگ پیدل کاسترئوءِ رندا کپتگ‌اِتنت. کاسترئو تچان تچانا لوگیا شُت و چیر بوت. لوگءِ جنینا کاسترئو پجّاه آورت. آییا کاسترئو دستا گِپت و وتی وابین جنین چُکّءِ کَشا واپینت. وهدے سپاهیگ کاسترئوءِ پَدان گرانا همے لوگا آتکنت، جنینا گوَشت: ‘ادا کس نیست بیکه منی جنک و منی زاماتا’. سپاهیگ یکیم بوت و وتی راها شُتنت.

من گِلاسیءِ مکسد هما دمانا زانت: تان بلوچ کئوم وتی سروکءِ واستا هما کربانیا ندنت که کیوباءِ مردمان په کاسترئوا داتگ، بلوچستان آزادَ نبیت. پمیشکا، من هم چِد و رند آییءِ گوَشگ یله دات و سجّهین چلوپگ وت کتنت تانکه میر الله بکش په وتی سیاسی و کئومی کاران وهد کشِّت بکنت.

و آ منی مالِک مکان اِنت هم.

دو سال پیسر، وهدے تچان و پرْشان سویڈنا آتک و رستان، ادا من کسّ نزانت. لهتین سیاسی پجّاروک هست‌اَت بله چه سْیاستا دَمبُرتگ‌اَت. پمیشکا شُتان و وتا سویڈن سرکارءِ دَستا دات. مُردنی اِنت اِشان منا آ اِزّت ندات که من آئیءِ لاهِک اتان. بلوچی و انگریزی زبانانی نامدارین نبشته‌کار نَکرزین سویدیانی مُلکا آتکگ‌ات، بله اے زَرچاپان آئیءِ کَدر نَکُت. اِشان منا بُرت و ڈونڈین کئیمپیا دئور دات.

بله پدا من وتا تسّلا دات که نامدارین ایرانی نبشتّه‌کار کادِر ابدلله هم که درانڈیه بوتگ و ائولا نِدرلئینڈزا آتکگ، اسپیت‌پوستان آئیءِ کَدر نزانتگ. اے شَهمَردا کسانین وهدےءِ تها ڈَچّ زبان در بُرت و همے اسپیت‌اسپوستانی جِندءِ زبانا وتی ائولی شاهکارین ناول نبشته کت.

نون شمئے کَسترا هم اِراده کت که کئیمپءِ تهنایی هر هالا سَگَگی اِنت و لهتین ماهانی تها سویدی زبان انچُش در برگی اِنت که وتی نوبل داد گِروگین ناولا همے شرّ چیزّانی زبانا نبشته کت بکنان. پیسرا من گوَشتگ اے کارا جهانگیرین انگریزی زبانا بکنان. بله پدا من پِگر کت که نوبل دادءِ بنیاد ایر کنوک سویدی مردے بوتگ و ناروئیجییَن نئوبل کمیٹی هم چه سویڈنا دور نه‌انت. گڑا گون همے نیّتا، من چارسَد نَگدین کِران دات و سویدی سِکّگءِ کتابے زُرت. برے یوٹیوب چارِت. برے دلءِ تها وتی ناول ائولا بلوچیا نبشته کت و پدا سویدیا رجانک کت. دو ماه همے وڑا کئیمپا گوَست.

بله، مُلکءِ مردمان! اودا منا رِشک و بوٹان بُرتگ‌اَت. تئیی اے کَشا مزن‌گُٹّین اَرَبے، آ کَشا چینی شررنگے و انگت مَزَن‌هُرّین سیاهے تئیی سرا میلانک اِنت. تئو منا لَگت دئے و من ترا. هَیّا په دِه. من چارِت اِدا نِندگَ نبیت.

گڑا همے بدهالیءِ زمانگا منی سنگتیا گوَشت که آئیءِ ناکوا واجه الی مهمه ایران‌نژاد نامین پیسبُکّ‌پرِنڈے هست. سنگتا واجه ایران‌نژادءِ ٹیلپون نمبر چه ناکوا پَچ گِپت و منا دات و گوَشت: “واجه ایران‌نژاد هر کَسا کُمکَ کنت. پئونی بکن، ترا هم وڑے کنت.”

من پئون کُت.

“اورشِکتا.” واجها گون پئونءِ چِست کنگا درّاینت.

تان آ وهدا، من اینچک سویدی در بُرتگ‌اَت که اورشِکتاءِ مانایا بزانان بله چُش نزانت که اشیءِ جوابا چے گوَشنت. پمیشکا من واجهءِ سویدی سلامءِ جواب وتی مَنّا بلوچیا دات.

“سَلام، واجه. منی نام ساجد اِنت. منا…” منی هبر واجها بُرِّت.

“هان ساجد جان، تئو ائے؟ تئو وشّ ائے، نَدرُن؟” واجهءِ رو په من چو چاردهی ماها رُشنا اَت.

“من وشّ….” منی هبر پدا واجها بُرِّت.

“ساجد جان، تئو منی چُکّ ائے، ندرُن. بله ترا هُردلین هبرے گوَشان، دلا مَکن.”

منا ایمّانا یله دات. وتی گوش رُپتنت که بارین چِه هبرے.

“مارا شمارا باید اِنت چه جٹّین اَربانی گُلامیا درَ بیا این. ئو منی چُکّ ائے، ندرُن. بله همے سلام منا دوستَ نبیت. ما باید بگوشین ‹درود و درهبات›.”

واجهءِ هبرءِ مانا اِش اَت که مرد اَربی زبانءِ سرا وشّ وشّ نه‌اِنت.

من سلامءِ بدلا “درود و درهبات” گوَشگءِ کئول کُت و واجه ایران‌نژادا منا گِلاسیءِ گوَرا جاگه دئیاینت.

گِلاسیا واجهءِ بنگلهءِ دومی تبک په کریه گون اَت. منا ھم جاگهی دات که آییءِ کریه نیمَ بوت. نون آ وابجاها وپتگ و من ٹی وی هالا سئوپَهانی پُشتا.

سئوپهانی پُشتا منی نِپاد بیست و چار ساهتا پچ اِنت که پچ اِنت. بیگاها، انچُش که چه کارا کایان همے نرم و آرامین بوپءِ سرا تِچک بان و پئیسبُکّا مُلکی پوٹو چاران یا یوٹیوبا هُدامُرزیین شوهازءِ پِربستگین سئوتان گوشَ داران.

مُلکءِ زمانگا، منا شوهازءِ شائری هاس دوست نبوتگ. من وَه گوَشتگ که آئیءِ شئیران بیکه جاگهانی ناما دگه هچ مان نیست. بله نون، آئیءِ زهیروکان گوش مداران منی پوست پُرَّ نبیت. شوهاز وتی یله داتگین مَچّاتءِ کسّهانَ کاریت و من وتی نودانءِ گوریچ و لِوارانَ ماران.

درانڈیهیءِ مزنین ائیبے اِش انت که تئو میزّان میزّانا مُلکءِ ائیبان شموشانَ بئے و یک وهدے کئیت تئیی یاتا تهنا مُلکءِ وشّی پَشتَ کپنت.  تئو آ شپان بیهالَ بئے که تئو و تئیی مات شُدلاپی وپتگ اِت؛ بسّ هما شَپ یاتَ بیت که ماتا په تئو مردمی رنگءِ کولُکے پَتکگ. ترا تاهیربَکشین کئوش یاتَ بیت بله نَپسگیرین گَرما بهیالَ بئے. ترا سئے سالءِ هُشکسالی گئیرَ نئیت بله سئے سالا رند ائولی هئورءِ بو پراموشَ نبیت. تئیی نِزور ترّانین یادداشتا، کوه و کئور رُدانَ کننت و مردم بیهال بئیانَ بنت.

اے درانڈیهیءِ گُڈّی اسٹئیج اِنت. چِد و رند، تئو چه مُلکا پَهک سِدئے.

واجه ایران‌‌نژاد همے اِسٹئیجا سَر بوتگ و گِلاسی همے راهءِ مساپِرے. دوین په وت مُلکے ٹهینگَ لوٹنت که روچے نه روچے اودا واتر بکنان. بله نزاننت که آیانی یله داتگین میتگ نون وئیران اَنت. آ په مُلکءِ مردمان سیاسی جُهد وَه باز کنگا اَنت، بله مُلکءِ هالا سرپدَ نه‌اَنت. آیان وسّرا وتا و منا دلِاپ کتگ. چه نُنّکین تِپلا گَنتِر اَنت.

گِلاسی وَه انگت چه من سئے سالا کستر اِنت و هبرے گوَشتیَ کنان، بله واجه ایران‌نژادءِ اِلاج چی اِنت؟ آییا چه گِلاسیا بوگے پِر. هپتاد و چار سالءِ اُمرا، واجه ایران‌نژادءِ گُڈّی واهگ همِش اِنت که مَرکا رند ایران‌نجادءِ ناما مشهور ببیت. آ بلوچانی ایرانا چه نیکی‌بدهَرامین خمئینیءِ زُلما نجات دئیگَ لوٹیت. همے خمئینی که واجهءِ جِندا آورت و مُلکءِ مَستِری دستا دات. همے شرچیزّءِ واستا واجها شاهِ ایران مهمد رَزا شاه پهلوی گَلّینت. شاه وَه همے گَما رُزوا بوت و مُرت، نون چه خمئینیا بیر گرگءِ واستا واجه ایران‌نژاد مَنے روچان همے چِست و ایرا اِنت که وڑے نه وڑے مهمد رزا شاهءِ مسترین بَچَک رَزا پهلویا ایرانءِ بادشاه بکنت.

په اے اِنکِلابی کارءِ کنگا، واجه ایران‌نژاد هر شَپ اسکایپءِ سرا تَکریرَ کنت، و آ هم مئے لوگا، چیا که وتی لوگا واجها چُشین مِلّی کارانی اجازت نیست. آئیءِ زالا مَردتَلاک وارتگ‌ که اگن الی مهمد ایران‌‌نژادا لوگءِ تها خمئینیءِ نام گپت، گُڑا بیبلاهے واجها یلهَ دنت.

اگن گُشتانک شهدین بلوچیا بوتیننت من انگت چه واجهءِ هبران ایرانی سیاست و تاریخءِ بارئوا لبزے دو لبز در بُرتگ‌اَت. بله آ وتی تکریران مدام شیرکِنین پارسی زبانا کنت. تان آئیءِ چمّان هاٹیگ و منی چمّان واب مان آییا هِڈپئون گوشا اَنت و گون وتی جکسوکین هاکُمی آوازا رَپَٹیت.

“ما باید یک دئولت سوسیالیستی و کنفیدرستی در ایرانِ دموکراتیک ایجاد کنیم. ما باید ارزشهای رنسانس اروپا را بپذیریم….”

شپءِ ائولی دوین پاس همے پئیم په کوکّار و سَلواتَ گوَزنت. انچُش که واب کَلهے واجها هلوَتَ کنت، وتی لئیپٹاپا پیچیت و پلاسٹِکین کیپیا مانَ کنت و دُزّانی پئیما پادان گِرانا وتی لوگا رئوت.

بله نون منا کئے وابَ گیجیت؟ واجهءِ بازین واه و زاریان منی چمّانی واب بُرتگ. دلا که کَلهے وابا دئیان داریوش، فردئوسی، نوشئیروان، سایرس، شاملو، خمُئینی، رزا شاہ پھلوی درست چمّانی دیما زاهرَ بنت. برے برے مئے و شمئے بُنپیرُکین داریوشَ کئیت، دستا منی سرا سَماریت و گون مُلا پازُلی بلوچیا درّاینیت: “اے مَرد که اَلی مهمد ایران‌نژاد هَست، اَسلا ایران‌نجاد هَست. چُشین مردِ کبیر رَندِ سدان سال پیدا منیدن. شمارا باید هست اشیءِ ازّت کنیدن.”

من، شاهانی شاهین داریوشءِ همے هبرءِ لهازا کنان و واجه ایران‌نژادءِ هریگ و اَسپیگان مانَ نئیاران. بله گِلاسی که چَرسءِ دو دمَ جنت کسّا مانَ نئیاریت. نون اگن واجها ایرانءِ نام گِپت بزان وت و گِلاسی مِڑتنت.

واجهَ گوَشیت که ایرانءِ اَسل مردم بلوچ بوتگ‌اَنت و چوناها ایران بلوچانی مُلک اِنت. چاردَه سَد سال پیسر، شومّین نوشئیروان بلوچانی سرا زِدّ بوت و آ اِش جنان و گَلّینان مرچیگیین مکّرانا رسینتنت. واجها وتی واتس‌ائیپی کلئوهانی تها باز رندا گون مشرکی بلوچان دزبندی کتگ که پاکستانءِ بدلا گون ایرانا هئوار ببنت و ایرانءِ سرا وتی پِت و پیرُکی هاکُمیا دوبَر بِگرنت. اشانی جوابا، گِلاسیا وتی واٹس‌ائیپی کلئوهانی تها چه مگربی بلوچان دزبندی کتگ که په گرئیٹر بلوچستانءِ جوڑ کنگا وتی ساها دوست مدارنت.

همے بُنیادی سیاسی اختلافءِ سئوبا، هر یکّے دومیگا سندیت و وارت.

مُلکءِ هال هم همِش اِنت. سیاسی و زاتی و نسلی اختلاف یکّین اَنت، بله پَرک اِش اِنت که مُلکا هر کس دومیگا کُشت کنت. سویڈنءِ تها سردارزادگین ایران‌نژادا اے اِجازَت هم نیست که وتی سیاسی اختلافانی بُنیادا گلِاسیا چه وتی لوگا درَ کُت بکنت. تان گِلاسی کریه دئیگا اِنت و دگه کَمینَگی یے نَکنت، کسّ آییءِ لِمپان نَگیپت.

بله مُلکا چُش نه‌اِنت. اودا تُپنگانی دَپ پَچ اَنت.

“روچا دلّارے مِریت و شَپا گَدّارے. نون، کُربانان، نودان کُجا پشتَ کپیت؟” مُلّا پاتمها منا بَگلا کُت و گوَشت. من وتی سورا نودانا آتکگ اتان و مُلّا پاتمه سورءِ سرگوَپ اَت.

اے وهدا مُلّاءِ نازاکین رهیم جان هئیرون کشّگا اَت. چه منی سورا دو سال پیسر، چه مَشکَتا پِنِش بوتگ و آتکگ‌اَت. ائولا، چو اے دگه پِنِش بوتگین مشکتی پئوجیان، آییا وتی پِنشنءِ زرّ ڈَبل‌ڈئور گاڑیے کتنت و پاسینجرکَشّی کُت. مُلّا پاتمه چه اے نوکین زِندا وشّ و رزا اَت. نون آئیءِ اُردان ولایتی پئیناڈئول نیست‌اَت بله آییا سَکیدادین هُداءِ شُگر گِپت که دو مردمءِ شام و سُبارگ در آتک.

بله هُدایی کاران کئے ٹَگَلینتَ کنت؟

یک بیگاهے رهیم جان چه ترُبتا آتک، وتی وشرئواجین ڈَبل ڈئوری جئیک کت، دست و دیمی شُشتنت، و وَپت. اے بیگاه گوَست، اے شپ گوَست، دگه روچے بوت، دومی بیگاه آتک بله رهیم جان پاد نئیاتک. مِرَگا وَه نَمُرتگ‌اَت، بله مُلّایا هر پئیما ناوَلِّت، مَردا بُست نکُت.

بزان نکنئے رهیم جان بَچکان رد داتگ و هئیرونی کتگ.

همے پئیما مشکتءِ پئوجءِ سپاه چه رهیم جانا رهیمُک بوت، و مُلّا کروسُکءِ کرّا کارا لگِّت. بازَ گوَشیت مُلّاءِ جاسوس اِنت و بازَ گوَشیت رهیمُکءِ اربی مُلّایا دوستَ بنت. جاسوسی ماسوسیءِ گپّان هُدا و پریشتگ بزاننت، بله مُلّا کروسکءِ اَرب و اَربی دوستیءِ شاهدیا من داتَ کنان چیا که کایده کَلنڈکءِ کِلاسا منی اُستاد بوتگ. بازین ع و غ ءِ کشّگا ما اوکارتگ و شانتگ، بله اے مردِ مومِنا په ما بزّگ نبوتگ.

چُش که رهیمک زمانگیا خلیجان بوتگ‌ و کمّے باز اَرَبی زانت، نون مُلّا کروسک روچے یک رندے آییا زَرور اَربیَ پرماییت. رهیمک اَربیَ کنت و ملّا چه پاکین اربیءِ سِهرا کوچَنڈیت. هما وهدا که بازین خ و ق ءِ گوَشگا رهیمکءِ اَرواه در آیگیَ بیت نون آییا سَد کلدار دستا دنت.

اے سَدین کلدار رهیمکءِ روچءِ پُڑی اتنت. په همے سَدین کلدارانی لالِچا سَجّهین روچا مَسیتا کپتگ‌اَت و پنچین نمازی ملّاءِ پُشتا وانتنت. اے دگه وهدان مسیتءِ اسیریَ رُپتنت، کُمبان آپی مانَ کُت، سوچُکی‌ای دوتَّ دات و نمازیانی دئور داتگین کُلاهی چِت و یجّاگهَ کتنت.

بله انچُش که سَدی نوٹ دستءِ کپت، رَهیمُک چه مَسیتّا درَ شُت. پمیشکا، تان هاتے هَست‌اَت، مُلّا کروسُکا وتی اربی گوشدارگءِ شئوک چه اشاءِ نمازا رند پورَهَ کُت. اے دگه وهدان، وتی شِکاری مُهیمانی کسّهی آورتنت.

آییا، بید چه شِکارءِ شئوکا، دگه بلوچی بود مان نه‌اَت. بله گُڈّی وهدا، آئیءِ چمّان جواب داتگ‌ات و چه شِکاری نئوبتان گوَستگ‌ات. اگن رهگوزین کپوتے چه همسران سِست و مَسیتءِ دپا نِشت، نمازیان په کُنّتَ گوَشت: “مُلّا! آ اِنت کپوتے.”

“کپوتے؟” آ پَچ لَرزِت. “مژدَه‌وار کُتگ شُما. زانت که منا جنوک نیست. منی چمّ شرّ کُتینان اے کپوتُکا منی پیژگاها کوکوَ نَکُت.”

آ دگه زمانگے بوتگ که نودانءِ کپوتان چه مُلّا کروسُکءِ کِلّین چمّا ترستگ. نون نودانءِ مردمان تُرسیت. بازارءِ مردمَ گوَشنت: مُلّا پئوجءِ جاسوسے و رهیمُک مُلّاءِ.

همِدا، سویڈنءِ تها، منا دو جاسوس هست: الله بکش گلاسی و الی مهمد ایران‌نژاد. اگن واجهءِ هبر منّگ ببیت گُڑا گِلاسی آیی اِس آیی ءِ اِجنٹ و گلِاسیءِ پٹّ و پولءِ رِدا واجه ساواکءِ دلّار اِنت. اے بهتام بِهانی بِه دیم په دیما جنگَ نبنت. تهنا من سهی آن که مئے لوگا دو جاسوس هست. آیانی دلا جاسوس یکّے. واجهءِ جاسوس گِلاسی اِنت و گِلاسیءِ جاسوس واجه.

گوَشنت که چه منی آیگا پیسر، واجه و گِلاسیا ساه بَهر کتگ. واجهءِ زالءِ هسابا، باز وهدا واجهءِ دوستی انچُش سر رِتکگ که آییا گِلاسیءِ کَلِک چُکّتگ‌اَنت. (آ کَلِکّانَ نگوَشان. ایرانا کَلِکّ گُبّا گوَشنت.)

آیانی مِڑ و کُڑءِ بُن شمئے کستِر بوت.

چُش بوت که یک روچے، ما سئیین همدیوان اتین. اے وهدا، گِلاسیا نوک منا جاگه داتگ‌اَت، و من دوینانی نیاما درامدے اتان پمیشکا وتا زیاده هورتور نکت. آ دوینان گپّ په گپّءِ پُشتا داتگ‌اَت. گِلاسی پاکستانا زاه دئیگا اَت و واجه ایرانا. اشیا کندِت و آییا دات، آییا کندِت و اشیا دات.

ڈنّا هئور بئیگا اَت.

همِدا من درّاینت: “شمئے هئیالا بلوچستان آزاد ببیت یا گون ایرانا هئوار ببیت؟”

ائولا وَه دوین بیوانک بوتنت. پدا گِلاسیا وتی دپ پَچ کُت بله چُرتیا کَپت و نِگُٹّ بوت. واجه ایران‌نژاد کمّک دیرا رند منی هبرا سرپد بوت.

“اے چِه سْوالے، اُڑئے؟ اے هبرا هچّ کِچّهے نیست که بلوچستان گون ایرانا هئوار ببیت. بلوچ دَر اسلا ایرانی…”

واجه ایران‌نژادا وتی هبر پورَه نکتگ‌اَت که گِلاسیا دئور کت. “تئو بوشت! تئو بوشت!” من چه آییءِ “بوشت”، “بوشت”آن  زانت که مڈل کِلاس لیڈرا بلاهین اختلافے دارگی اِنت۔  “که هَست اِن نوکی اِکانَوے سال اِنت که بلوچستان ایرانا گِپتگ.”

گِلاسی دگه هر هسابا بلوچے بله چه بیستا رند اردو کنگا لگّیت، و پدا وتی اردوا انگریزیءِ تها رجانک هم کنت.

“اکنانوے بزان ناینٹی وَن. فقط اکنانوئے سال! بلوچستان یک آجوین سرڈگارے بوتگ، و بیت.”

بزان نکنئے، پیسرا دوینان نزانتگ که آیانی نْیاما چُشین بلاهین سیاسی اختلافے هست. نون پشومان آن که اے جُستا مَکنان بوتینان۔

وهدے من چارِت که دوینانی سیاسی اِختلافا سَر په جاسوسی بُهتاما کشّتگ، گڑا من چو اقوامِ متحدہ ءِ پیما مُداخلت کُت. یک بیگاهے، واجها وتی کُچک مهارا گِپت و په گام جنگا در آتک. من آییءِ رندا کپتان و نیمراها مان تَرّینت. من گوَشت: واجه، تئو مَستِر بو و گِلاسیا وشّان کن.

بله آ وتی هاکُمی زِدّءِ سرا اوشتاتگ‌اَت. “اگن مُلک باهو بیتّین، الله بکش تان هما کِساسا لَگَتُن دات که ارواهی چه کینّا در آتکین.”

من چارِت تان واجهءِ دیما اے هبرا سابِت مکنان که سِلاه کنگ هاکُمی کارے، آ گِلاسیا وشّانَ نکنت. پمیشکا من په آییءِ هاکُمی تَبا هاکُمی کسّهے آورت:

بیت یک مُلّایے و مُلّا بیت آشِکے. نون هر کسا مُلّایی نامے پِر ببیت، جَنینان سِتکا بیت. گُڑا یکّے په دم و چُپ و یکّے په سهر سامڑی، بازارءِ سجّهین زالبول مُلّایا پانَگ‌اتنت. مردینانی دِل لاپا نه‌اَت که بلکین مُلّا یکّیءِ جنا رد بِدنت و دیمسیاهیے بکنت. بله آیانی دست نه مُلّایا رسِت نه وتی جَنان. همے وڑا وهد گوزان بوت و چه هُداءِ کُدرتان یک روچے بازارءِ سردارءِ چارُمی جن په تاییدےءِ گِرگا مُلاءِ گوَرا شُت. نَرین مُلّایا که سردارءِ هانوادهین جن دیست، آشِک بوت. جُمهءِ روچ که آتک مُلایا اسپیکر دپا کت و واز کُت: هر مردینے که شپا چه جنا پیسر واب بکپیت جنءِ سُهنی کپتگ‌اَنت. هردین مُلّایا اے وڑین وازے کت مردمانَ زانت که کسے نه کسےءِ جَن چه دستا شُتگ. بله کئیی؟ مردمان باز پِکر کت بله زانگ نبوت که مُلّاءِ شِکار کئے اِنت. چُشین مردم باز ات که چه جَنا پیسر واب کپتنت. هئیر، دومی جُمها مُلّایا پدا واز کت: اگن وپت و وابءِ وهدا، مردین چه جَنا پیسر پارِگ ببیت، جَنءِ سُهن کپتگ‌اَنت. سجّهین بازارءِ مردم وتی سرا شَکّیگ بوتنت. سئیمی جُمها مُلّایا پدا واز کُت: هر مردمے چه وتی جنا پیسر ورگ بوارت، آئیءِ جنءِ سُهن کپتگ‌اَنت. نون درستان زانت مردم کئے اِنت، چیا که تهنا سردارءِ لوگا سردار و مردینان پیسرا وارت و رندا جنینان. گُڑا چه اے رازءِ سرپد بئیگا رند، بازارءِ مردمان شئور کت که مُلّایا سردارءِ دستا کوشارینین. چارُمی جُمها، مُلّایا شاکارگے جت و انچش که اسپیکری دپا کُت، بازارءِ ورنایے گالیگ بوت: “نون ترا بسّ اِنت، روباین مُلّا. مرچیگا رند تئو مئے سردارءِ بارها دانکے آورت، تئیی سزا کُشگ اِنت.” مردءِ اراده اش اَت که سردار چه مُلّاءِ ٹگّیان سرپد ببیت و مُلّایا زهمے بجنت و بکُشیت. بله سردارا همے ورناءِ دست گِپت و نادینت. گوَشتی: “مُلّا انچو دپوَشّیَ کنت. ائولا وَه مُلّا چُشین گُها چه پوکا نَئوارت که منی جنا دلمانگ ببیت. و اگن دلمانگ بوت، په مُلّایا چُشین سَد جن کُربان.”

اِدا من اوشتاتان. چیا که منی جند نزانگا اَت من چے گوَشگا آن. اے کسّه من همِدا اوشتگی جاگها دپ مان دپ دات که بلکین هبرے واجهءِ تبا کپیت و رازی بیت. من که بسّ کُت، واجه ایران‌نژادا وتی گُرانڈُکین کُچکءِ مهار چِکِّت و اوشتات. کُچکا کُلونزَگے جت و منی نیمگا چارِت. من زانت که کسّهءِ کلایمِکس انگت پَشت کپتگ.

“بله اسلی هبرا گوش دار، واجه جان،” نون من وسّرا وتا تُلّسا تُلُّس کُت. “وهدے مردمان نماز ونت و ڈنّان در آتکنت، سردارا ورنا چامپِت و کِرّیا بُرت. آییا گوَشت: ‘من چه ائولی وازا زانتگ که مُلّاءِ مردم من آن. بله گون لنڈرین مُلّایان بکپان و پاد بیایان، منی سرداری هم رئوت و بلوچی هم.’”

واجه ایران‌نژادا ٹَهکے دات و گوَشت: “اَجَبتّین هاکم بوتگ‌اَنت، نه؟”

“هئو، واجه جان. هاکمیءِ لاهک بوتگ‌اَنت.”

من وتی کار کتگ‌اَت. چد و رند، اگن من بگوَشتین که وتی لوگا گِلاسیءِ ناما بکن، واجه چَک و پد نبوتگ‌اَت. بله من کسانین لوٹے کت. “گِلاسیا وشّان کن، واجه پُلّ. ترا نبراهیت گون گِلاسیا بکپئے و پاد بیائے.”

نون چوناها واجه رازی اَت. چه من جُستی کُت که چون گلاسیا وشّان بکنت. من گوَشت گِلاسیءِ بندیک گون بلوچ و بلوچستان و بلوچیا اڑتگ. “تئو وهدے ایرانا آزادَ کنئے، اودا پهلوی و پارسیءِ همراهیا بلوچی هم بوانین اِت. تئو همے هبرا بکنئے، گِلاسی وشَّ بیت.”

واجها هما روچا وتی پارٹی منشور ترمیم کُت، و جمهوری وَ مِلّی وَ کنفیدرست وَ سوسیالست ایرانءِ لاپا بلوچی زبانءِ وانینگءِ تاریخی پئیسَله منی نَکرزین چمّانی دیما زورگ بوت. بله آییا یک رندے پدا منا هُژّار کُت و گوَشت: “الله بَکش مارِ سیاهے. منی هُردلین هبرا گوشُن دار، شَنکُن. مئے‌شمئے لوگا یک پاکستانی جاسوس هست!” آییا همے هبر انچُش نزّیک آتک و گوَشت که آئیءِ کَلِکّ منی کَلِکّان ٹَچ بوتنت.

باید وَه همِش اَت که گِلاسی په همینچُکا رازی بوتین و شِهمِ دنیا بِنشتین، بله نه. واجهارا ٹیکّا ٹیکّ گوَشیت: “تئیی پارٹیءِ مردم فقط چار اَنت. فقط تئو، تئیی زال و تئیی چُکّ. تئیی پارٹیا کئے مانَ کاریت؟ حِزبءِ درستین پارٹی بِمنّنت گُڑا هبرَ بیت.”

اے بلاهین شَرتے اَت.

‌‌‌حزبِ ایران سیسد پارٹیانی الاینسے. اے سجّهین پارٹی درانڈیهین ایرانیان په خمئینیءِ گَلّینگا جوڑ کتگ‌اَنت. یک پارٹییا دو مردم مان، یکّیا سئے. واجه ایران‌نژادءِ کنفیدرست مِلّی جمھوری ایران اے پارٹیانی نیاما اسردارین پارٹیے و اگن واجه گپّیءِ سرا اَڑی بکنت گڑا مردم چه آییءِ هبرا ناهَبرَ نبنت. بله، سیسد پارٹیءِ مَنّینَگ اَرزان نه‌اِنت. په اے کارا، واجه ایران‌نژادا سیسد اسکایپ میٹنگ کنگی اَت؛ آ هم مئے لوگا، آ هم پارسیا.

“ما باید به بلوچها در مدارس بپردازیم….”

همے شُومّین پارسیءِ دئینان منی نِکاهءِ وشمُرادین روچ گَڑبڑ بوت.

سئے رندا “کبول کردن” گوَشگا رند من وتی آبریشُمی کَمرزانی بوتک و رئوگا لگّتان. بزان نکاه دنیگه هلاس نه‌اِنت. “تئو، چُکَّلُک کَلهے دلا بدار. تچانئے، کُجا رئوئے؟” مُلّا کروسُکا منا پدا دَستا گِپت و نادینت. لهتین بےادبین کُچکان چیرِ بروتان کندِت و منی انداما دْرهگے زُرت. همے نگیگین جاورانی تها چه مُلّا کروسُکءِ دپا در آتک: “پرواه نیست، کراچیءِ چُکّے.”

بزان کراچیا رُستگ و مزن بوتگ، پمیشکا ادءِ رَسمانَ نزانت. چه بےادبین مردمانی بیسرین کلاگان منا کروسُک نامءِ همے هبرا گنتِر تئورینت. یک نیمگے وتا بلوچی نبشته‌کارے کنان و یکے نیمگے بلوچ سیاسی سروکے، نون تئوِ مُلّا کروسُک منا بگوَشیت که “کراچیءِ چُکّے”؟ کراچیا گوَنے هبرا چه کار که من پارسیَ نزانان؟ و ترا کئیا گوَشتگ که منی بلوچی نِکاها پارسیا بوان؟

بله گَلَتی منیگ اَت. پت و مات، سیاد و وارِس، درستان منا گوَشتگ‌اَت که اگن ترا سور کنگی اِنت کراچی یا تُربتا بکن. من گِرّ بستگ‌اَت که سور نودانا کنان.

و نودان وئیران اَت. کزا یکّ بانیا مردمے در آتک. گیشترین لوگانی دون لڑتگ و هِشت رَگامان راڑ راڑ کتگ‌اتنت. بانانی پیژگاها دانگ دانگے پیلُّشتگین روتیین تهتے ایر اَت و بسّ. گیشترین مردم لڈّتگ‌اتنت. چه مئے نزّیکین کَسان مزنین پِت، مزنین مات، مُلّا پاتمه و مُلّا پاتهمءِ هئیرونیین چُکّ پَشت کپتگ‌اتنت. آ دگه درست تربت و کراچیا لڈّتگ‌اتنت.

چه بے مردُمیا، منی سورءِ درستین کار من و مُلا پاتمها کُتنت: لوگ په لوگ ترّگ و مزنین لوهیگ پِنڈگ، اَسیرانی پچ کنگ، اسیرانی پیچگ، پسانی بَها زورگ، پسانی هلار کنگ، پسانی پوست جنگ، پسانی گرادگ، ورگانی دیما دئیگ و دستانی شودگ. اے بلاهین کئومءِ واهندا ناکوزاتک و تروزاتکے در نئیاتک. درست کراچی و تربتا اتنت. یا درمُلکا.

شاباش بات مُلّا کروسُکا که منی نکاهی مُپتا وانت و دات.

چوناها، واجه مئولانا عبدالعلیم صاحب منی زندءِ هر وشّی و گَما گون بوتگ. انچُش که چه ماتءِ لاپا لکُشتگان همے مومِنا منی گوشان بانگ داتگ. اگن نادراه بوتگان همے درویشا گون وتی هیروارین دپا منا دَم کُتگ. مدرسها منا جُزی وانینتگ. کایده کَلنڈُکءِ کلاسا مئے اُستاد هم بوتگ. منی نامدارین دومی نام همے مردا پِر کتگ. و همے هُداتُرس منی نکاه وان هم بوت.

پمیشکا منا باید نه‌اِنت که آییا مُلّا کروسُک بگوَشان. چُشین نام بازارءِ مردمان په مئولانا عبدالعلیما شاتَ بیت، بله منا مبیت.

نودانا، هر کَسا سئے سئے رندا نام بندگ بوتگ. ائولی رندا، پیدا بئیگءِ وهدا مات و پتا په تئو نامے ایر کتگ. اے گیشتر اَربی نام بوتگ‌اَنت: ساجد، گَنی، هئیات، اومر یا مهمد. اگن منی وڑا یکّیا شائر تبین پت و مات بوتگ، آیان وتی چُکّانی نام کاپیه ردیپءِ پابند کتگ‌اَنت. چُش که ساجد، ماجد، امجد، واجد. اگن پنچُمی چُکّءِ واستا هم کاپیهین لبز پشت نکپتگ، آییءِ نامِش واصف کتگ و چُکّءِ آرگِش بسّ بوتگ.

وهدے تئو اسکولا شُتگئے مُلّا کروسُکا تئیی لوگی نام اِسلاه کتگ‌ و آییءِ سرا دگه نامے پِر کتگ. اگن تئیی نام اسلامی نامے نبوتگ، آییا نامءِ دیما “مهمد”، “اهمد” یا “اَلی” پِر کتگ و هما یکّین روچا اسکولءِ رِجسٹرا اومرءِ دیما مهمدے گیش بوتگ. بله برے برے مُلّا کروسُک اینچُکا رازی نبوتگ و مهمد اومرءِ بدلا تئیی نامی مهمد اُمر کتگ. اگن سرپدین پِت و ماتیا شِکایت کت که تئو مئے چُکّءِ نام چه اومرا پرچا اُمر کتگ، گڑا وتا هئیرانی کت و گوَشتی. “بله نون وَه بوت. نون وَه رِجسٹرا مان اِنت.”

مُلّا کروسُکا گئیر اسلامی نام دوست نبوتگ‌اَنت بله اے هم شاتی نبوتگ که یکّے وتی چُکّا پئیگمبری نامے پِر بکنت. “اے خبیس بارین کُجا وتی دیما سیاهَ کنت و پئیغمبر ساهِبءِ پاکین ناما کِشیت.” پمیشکا اے وڑین نامانی دیما آییا زرور “دوست” پِر کتگ و تئو دمانا دمان چه مهمدا، دوست مهمد و چه پئیگمبرا، پئیگمبرءِ دوست بوتگئے.

شِرّی هما وهدا بوتگ وهدے ترا هُدایی نامے پِر بوتگ، چُش که گنی یا رهیم. “تئوبهءِ مَکام اِنت. دوزهءِ جَمبورین آس په انچین پت و ماتان اِنت. اے لِمپیا هُدایی نام پِر کنگ شِرکے. و شِرک گناهِ کبیر اِنت!”

مُلّایا وتی سُهرین کَلمءِ نِب چونسِت و رجسٹرءِ تها “گَنی” ءِ دیما “ابدُل” یے پِر کت. “سَرپد بوتئے، بَچه لَمپَش؟ عبدل غنی، بزان هداوند تالاءِ غلام. بگوَش عبدل غنی.” نون ابدُل گَنیءِ دپا عبدل ءِ ع و غنی ءِ غ چه کجا کاینت!  آییا وتی لِلّک دپءِ درستین نیمگان ترّینت بله چه آییءِ دپا ابدُل گنی در آیگی اَت و ابدُل گنی در آتک. اے لَٹّی کارے اَت.

“بیا ادا، خبیس که مانَ کائے.” مُلّا کروسُکا ابدُل گنی وزیرلوٹ کُت. “کان پکڑئو.” مُلایا اے وڑین هُکم مدام اردوءِ تها داتنت: چُش که “ادهر آئو”، “کان پکڑئو”، “مُرگا بنئو”، “اُٹهک بیٹهک کرئو”، “ہاتھ دکھائو” و “مئولا بخش کدھر ہے؟”.

اَبدُل گَنیا تنیگه گوش نگپتگ‌اتنت که واجها آییءِ لاپءِ راستی نیمگءِ چَبّا انچین چینڈُکے پاتک که پردگے گوَنڈل کزایی ببیت. “نون بگوَش. عبدل گںی.” اے رندا مُلّایا زور گیشتر جَت، بله چه هُداءِ کُدرتا غنی ءِ غ آییءِ دپا هم نئیاتک. چه پَشَلیا، ابدُل گَنیءِ لاپءِ چَبّی یله دات و گوَشتی: “اے عربی ھم عجب غیبی زبانے۔ ترا دزنماز مبیت، تئیی دپا نئیئیت.”

سئیمی و گُڈّی نام ترا نودانءِ مردمان پِر کُتگ و تهنا همے نام بلوچیا بوتگ. اے نام تئیی کردار و تَبءِ هسابا بندگ بوتگ‌ و تئیی اسل پجّار همِش بوتگ. نودانءِ تها هُشکین دوست مهمدا کس نزانت، تئو باید اِنت بگوشئے دوست مهمد پیمَلُک. همے وڑا ابدُل گَنی وَشگُٹّ، مهمد اُمر گُلاٹی و الله بَکش الُّک. رندترءِ زمانگا، اردو و انگریزی نامانی هم پیشِن بوت، چُش که  مئے و شمئے وتی الله بَکش چُراسی.

گڑا بزان یکّ یکّ نامے پِر کنانا، سورءِ اُمرا رسگا پیسر تئو سئے نامءِ واجه بوتگئے.

بله، گون مُلّا کروسُکا چُش نه‌اَت.

زمانگیا، آییءِ نام مئولانا عبدالعلیم بوتگ۔ نودانءِ کینَگیین مردمانی دست مُلّاءِ اربی دینا نرستگ، پمیشکا آیان مُلّاءِ لوگی و اسکولی دوین نام سر چتگ‌ و مَردارا سُبکّین نامے پِر کتگ. گون اے کارا، آیان چه مُلّا کروسُکا دو بیر گپتگ: یکّے آیانی نامءِ هراب کنگءِ بیر و دومی بیر بازارءِ لُنڈین کروسانی همراییا مردمان چه وابا پاد کنگءِ.

چه مئولانا عبدلعلیم عُرف مُلّا کروسُکا باز بیر گِرگ بوتگ. برے په جاسوسیءِ گُناها و برے په گَدّاریءِ. نون آییءِ جند تهتءِ باهوٹ اِنت و چه آییءِ چارین بچکّان یکّے گار اِنت، یکّے پئوجا کُشتگ، یکّے کوها جنگا اِنت و یکّے سرمچاران لیٹینتگ.

مُلکءِ مردمان!

شمئے اے درستین مسله وتی جاگها، بله انگت یورپا بیزار کن اِت. همِدا، سویڈنءِ تها، منا دو جاسوس هَست. اے دوین جاسوسانی کار مُلکءِ بلوچانی ناما سیاست کنگ اِنت، بله چُش نزاننت که نون نودانا بلوچ پشت نکپتگ‌؛ یا دلّار و گَدّار اَنت، یا جاسوس و چاریگ.

و په آیانی چَرگا شاهینّ و گُلّڑ.