ساجد حسینءِ اے انٹرویو شهمیر بلۆچءَ کرتگ ءُ دی ڈانءَ 8 مارچ 2017ءَ چاپ ءُ شنگ بوتگ. نۆرۆز هئیاتءَ په مئے وانۆکاں بلۆچیءَ تَرّێنتگ.
شهمیر: مرچاں چے وانَگائے؟
ساجد: من عطا شادءِ بلۆچی شئیرانی دو کتاب ’شپ‌سهاراَندێم‘ ءُ ’رۆچگِر‘ءَ دو بر وانَگاآں. عطا دو دهَکّ پێش، فروَریءِ ماهءَ بێران بوتگ. من دیست که سۆشل میڈیاءَ منی سنگت آئیءِ نامءَ گِرگا اَنت، منی دل مان بوت که عطاءِ شئیراں پدا بواناں.
من نۆک‌ورنائیءَ عطاءِ شئیر ونتگ‌اَنت. اَنّوں که وانانِش، منی دلءَ وَشتر اَنت. عطاءَ په هما مارِشت ءُ هئیالانی دراَنگازگءَ نۆکێں زُبانے جۆڑ کُرتگ که بلۆچیءَ پێسرا دراَنگازگ نبوتگ‌اَنت. ءُ من نۆک‌وَرنائیءَ اے چیزّ باز اَرزِش ندات.
بلے نوں من اے بابتءَ هئیال کناں که سَکّێں دِلێرێں کارے کُرتگ‌ئےِ. کلاگِش بَست، دگرءَ بلّ، جندءِ سنگتاں هم گُشت که تئو بےسَر ءُ پادێں شئیر بندئے، بلے آئیءِ مرکءِ کَم ءُ گێش دو دهکّءَ رند، نوں مردم گُشگا اَنت که اے مردءَ بلۆچی شائری په مُدامی بدل کُرتگ.
شهمیر: تئو کُجام کتاب باز براں وَنتگ؟
ساجد: فرانز کافکاءِ ’دی ٹْرائل‘، جۆزف هیلرءِ ’کئیچ 22‘، محمد حنیفءِ ’اِکسپلۆڈِنگ مئینگۆز‘ ءُ دگه بازێنے. هما چیزّ که اے کتابانی تها یکّ اِنت، آ اِنت زِبرێں مسکَرا. بلے منا ’دی ٹْرائل‘ چه اے دگه کتاباں دۆستِر بیت، پرچا که اِشیءِ بُنگپّ سکّ گَمناک اِنت، تئو اِشیءِ سرا کندگ نلۆٹئے، بلے انگه کَندئے. کافکاءِ نبشتهءِ درشان اَنچۆ گمناک اِنت که تئو باید اِنت بچکندگے هم مجَنئے. بلے من نزاناں پرچا اے انگه کَندێنیت.
’کئیچ 22‘ءَ یُسَریئنءِ کارِستءَ منی تها جاگه کُرتگ. یُسَریئن شپ ءُ رۆچ جُهدا اِنت که من جنگءَ جنَگ مباں. بلۆچستانءَ، اگن تئو اَنچێں راه ءُ درے دَر گێتک بکنئے که تئی جند کُشَگ مبیت، اے تئی سرا تئی مسترێں اِهسان اِنت، اگن کُرت‌ئےِ بکنئے.
شهمیر: چُشێں کتاب هست که تئو تانسَرا وَنت نکُرتگ؟
ساجد: من ’وار ایند پیس‘ ونت نکُرت. ’برادَرز کْرامازۆف‘ ءُ ’آنّا کارینینا‘ءِ وانگا رند مں گُشت که نوں منی تۆکا اینچو توان هست که اے کتابءَ تانسرا ونت بکناں، بلے من هلاس کُرت نکُرت. منا گۆں سَلمان رُشدیءِ نبشتهاں چه درُستاں جتائێں تجرُبهے بوتگ. چۆناها منی نِزّءَ سَلمان، زندگێں مردُمانی تها چه شَرتِرێں ناوَل‌نگاراں یکّے، بلے منا آئیءِ وانَگ سکّ سکّا وشّ نبیت.
من ابێد چه ’مِڈنائٹس چِلدْرن‘ءَ آئیءِ دگه هچّ کتاب هلاس نکُرتگ. بلے پدا هم، من باز واهگداراں که آئیءِ نۆکێں ناوَل، ’دی گۆلڈن هائوس‘ءَ بواناں که چمشانکانی هسابءَ اے ناوَل گۆں اَنچێں دُنیایےءَ سْیادی کنت که اۆدا ڈونالڈ ٹْرمپءِ هاکمی اِنت.
شهمیر: تئی هئیالءَ مزنێں پاکستانی ناول هَست؟
ساجد: قُراَت العین حیدرءِ ’آگ کا دریا‘ شَرترێں پاکستانی ناول اِنت، اگن تئو اشیءَ پاکستانی ناولے گْوشت بکنئے. اشیءِ زُبان، کسّه‌گُشی، ءُ ماهۆل پورا دگه دُنیایے، پوره هئیالی جهانے. بلے منی هئیالءَ زِرباری ایشیاءِ تاریخ ءُ مزهب ءُ سیاستءِ سرا چه راست‌تِرێں نبشتهاں یکّے.
منی ونتگێں ناوَلانی تها شَرترێں ناوَل عبدالله حسینءِ ’اُداس نسلێں‘ اِنت. بلے بَژنی گپّے که میان‌اُستمانی پجّارے گِپت‌ئےِ نکُرت.
شهمیر: آ کُجام زندگێں شائر، نبشته‌کار یا کسمانکار اَنت که ترا دۆست بنت؟
ساجد: چُشێں بازێں زِندگێں نبشته‌کارے هست که منا دۆست بنت، بلے درُستاں گێش منا محمد حنیف دۆست بیت.
من گۆں آئیءَ نزّیکّی‌یے ماراں. یکّ مێتگی بچکّے، جنگی گُرابءِ پائلٹے جۆڑ بیت، پدا تاکّارے، ءُ آخرکار یکّ سۆبمندێں ناول‌نگارے جۆڑ بیت. من محمد حنیف مزانتێں، منا هچبر نبشته کنگءِ همّت نبوتگ‌اَت.
Noroz Hayat is a writer and a human rights activist based in the United States. He writes in Balochi and English on human rights situation of Balochistan. He is affiliated with Human Rights Council of Balochistan.
