دلگۆش: اے سمّی بلۆچئے انگرێزی نبشتانکے بوتگ که احسان حیدرا په بلۆچستانٹایمزئے وانۆکان بلۆچیا تَرّێنتگ.
مرچی ائیید اِنت بله شادمانی کنگئے بدلا،ما په وتی بێگواهێن مردمان پرِس کلبا رئوێن. ما وتی کارا مَهتل داشتَ نکنێن پرچا که مئے بێگواه کنۆک هم وتی کارا مهتلَ نکنت. رمزان بیت یا ائیید، بێگواه کنۆک وتی کارا متهلَ نکننت.
مئے ملکا، مئے دۆستێن مردم هر رۆچ گار و بێگواه بنت. مئے جنگل و گیابان سڑِتگێن لاش و پُلک، رێزتگێن ھَڈّا پُرّ اَنت. اگن چه بێگواهێن مردمان کَسے سالانی بندیگیا رَند زندگا واتر بکنت هم، آ نون پێسری مردمَ نبیت.
من دم کرتَ نکنان.
من، زمینئے هما ٹُکُّرا نشتگان که نامی بلۆچستان اِنت، که په بازێن مردمێا اے چه زمینی بهرێا گێش یک گُمانے، یک هئیالے. برے برے منی دل گوشیت که زمینئے اے بهر نێستاِنت، یا کم چه کم اِدا انسان وه نێست. پرچا که اگن مارا وجودے بوتێن، گُڑا چۆنیا چۆ اناگها گار بوتگاتێن و شپئے شپ، بس اکسے جۆڑ بوتگاتێن.
من انچێن سرزمینێا نشتگان که اِدا زندگ بئیگ وت دلیریے، اِدا ترا وتی زندئے درهێن لِزّت و واھگ باهێنَگی اَنت، اِدا وشدلی بسّ یک وابے، و تهنا تُرس و بیمّ یکشَلا مَلّنت.
من وتی جندئے ملکا درامدے جۆڑ بوتگان. منا جست کنگَ بیت که تئو کئے ائے؟
بلۆچستانا انساپ درۆهاپے، و اَدالت بسّ په درۆگێن تسلا دئیگا هشکێن بلڈنگ اَنت. سرکار بێسَما اِنت. ناانساپیئے ھلاپا کَس هبر کرتَ نکنت، اگن کسے بکنت، پَشتَ نکپیت. برَگ بیت، گار کنگَ بیت.
من انچێن سرزمینێا نشتگان که اِدا زندگی شۆهازے، چُکّ وتی گارێن پِتانَ شۆهازنت، مات وتی ورناێن بچّان، گُهار مهروانێن براتان. اکسِش دستا اَنت. بله اے کاگدێن اکس زندگێن مردمانی بدل بوتَ نکننت که بێگواه اَنت. وھدئے همراهیا اے شۆهاز رۆتگ جنانَ کنت و مئے زندگ بئیگئے یکّێن راه جۆڑَ بیت. بلۆچستانا گێشتر لۆگئے هال همے یکّێن اِنت، ماتانی کسّه و چُکّ و گوهارانی دلبُرّێن داستان.
منا یازده سال اِنت که همے پئیما آن.
بیست و هشت جون دو هزار و نُها منا چه اۆرناچ هسپتالا فئونے آتک، منا هالِش دات که منی پت، ڈاکٹر دین محمد بلۆچ برَگ بوتگ. منی زندگی، گۆن وتی پِتا گوازێنتگێن هما سجهێن یات ژامبلِتنت. گۆن همے ھالا، مئے سجهێن لۆگئے مردمانی زندگیئے سجهێن شادمانی بیێگواه بوتنت، منی پِتئے پئیما.
ابّائے بێگواهیا پد، زندگی گوشئے ھلاس بوت بله انساپئے لۆٹگئے سپر نۆکی بندات بوت. دَه سالئے اُمرا من وتی پتئے اَکس دستا کرت و آییئے شۆهازا در کپتان. منا انچێن بارے کۆپگان کپت که په منی اے کسانێن اُمرا سک گران اَت بله منا اے کار کنگی اَت، په وتی پِتا، په انسانیتا.
منا انگه یات اِنت که من و منی کسترێن گوهار، مهلب، کراچی و کوئٹها بھوک ھڑتالی کئیمپان بھر زورگا شُتێن. ھر وھدا که من دِگه گونڈۆ دیستنت که کِتاب و بستهش گۆن اَنت و اسکولان رئوگا اَنت، من جێڑت که مئے بھرا پرچه بێگواهێن پِتئے اکسئے دستا کنگ کپتگ.
ھما دمان په من چه کیامتێا کمتر نبوتگانت، وهدے منا وتی لۆگئے مردمانی ارس پهک کنگ کپتگاَنت و په آیانی تسلّا دئیگا منی کرّا لبز نبوتگ. آ رۆچان من سَکّێن بێوَسیے مارِتگ، نابودیے مارِتگ. منی دل در آتکگ که من وتی پت در گێتک بکرتێن، وتی لۆگئے مردمانی وشّی پدا آورت بکرتێننت. هالاتان منا په اێمنی نندگا نهاِشتگ و په ابّائے شۆهازا منی جُهد برجاه اِنت.
اے سجهێن سال که من چه پتا دور بوتگ و گوازێنتگاَنت، په من کیامتے اَنت.
گوستگێن رۆچانی یات دلا بێچاڑَ کننت و گۆن ابّایا، گُڈّی رندئے نگوشتگێن ‹‹هدائے امانا باتئے› هچ بێهئیال کنگَ نبیت. چِد و مسترێن اندۆه چے بوت کنت که هردمان همے ھئیال دلا چستَ بیت که بارێن من وتی پِتا دو بر گِندان یا نه؟
کَم کمّا منی زندئے جنگ گێش بئیان بوتنت. وتی لۆگئے رکّێنگئے جهد، ریاستی زۆراکیانی ھلاپا زهرشانی و په اِلم و زانتا جُهد. من په وتی وانگجاهانی رکّێنگا بئینر دستا کرت و ناره جت، هما وانگجاه که پئوجا گپتگ و وتی کئیمپ جۆڑ کرتگانت.
وتی پِتئے شۆھازئے پجّیا منا وتی کهولئے سرۆکیئے ڈُبّه هم سَرا کپتگاَت، آیانی پرُشتگێن واب ساٹگی اِتنت. همے جنجالانی تها من وتی وانگئے همراهیا وتی بیمّارێن مات و کَسترێن گوهارئے ھئیالداری کرت و وتی پِتئے شۆهازئے جُهد هم برجاه داشت.
تئیی نزّیکێن مردمے که سالانی سال بێگواه بیت، اے هالت گۆن وت درد و رنج الّما کاریت بله اے تئیی وتی دستا اِنت که بێتئواریئے تها جُشانَ کنئے یا آواز چستَ کنئے. من تان همینکسا سَگّان که سگِّتَ کنان. اے جنگئے بِنداتا من نزۆر اِتان و پٹّ و لۆٹئے اے سپر سَک گران اَت، بله ریاستی زُلم و جَبران منا رۆدێنت و تئوَنگرێن انسانے جۆڑ کرت.
گوستگێن چندے سالا، ریاستی زۆراکی ودِّتگاَنت و دگه بازێن مردمێئے زندگیاِش، منی پئیما، وئیران کرتگ. دَه سالا پێسر منی همراه لهتێن مردم بوتگاَنت بله نون حسیبه، سیما، سمینا، امّا جمیله و دگه ھزاران مردم وتی بێگواهێن مردمانی شۆهازا اَنت. لهتێن سالا پێسر، بێگواهێن مردمانی کئیمپا، منی پِتئے اکسئے کَشا ھسابی لهتێن اکس بوتگاَنت بله مرچی ھزاران دِگه ورنایانی اَکس اَنت. گپ اے نهاِنت که دَه سالا پێسر بێگواهێن مردم کمتر بوتگاَنت بله پێسرا مردم په زهرشانیا دێما در نئیاتکگاَنت. گۆن بازێنێا درۆگێن کئول و کرار کنگ بوتگ که آیانی مردم یله کنگَ بنت بله چۆ نبوت.
اگن انساپ کنگ نبوت، گارێن مردمانی اَکس گێشتر بئیانَ بنت، اَکس چِست کنۆکێن مردمانی چیھانٹ گێشتر جکسانَ کننت.
مات چه گماں مِران اَنت، زال نێمجنۆزام اَنت و کۆدکێن چُک نزاننت که ما چۆرَه اێن یا نه.
چه پِتئے بێگواهیا پد، مارا هر سئے ماهئے سرا گوانک جنگ و اَدالتا پێشیئے رۆچے دئیگ بوتگ۔ اے په ما تهنا یک تاریخے نبوتگ، پِتئے واتریئے اُمێتے بوتگ. تاریخانی مُهلت ھلاس بئیان بوتنت.
اَدالتا پێش بئیگ و انساپ لۆٹگ هم دردناک بوتگ. منا یات اِنت که چه اَدالتئے پێشیان یک رۆچے پێسر، ما مُدام مشکئیئے سِنگ و ڈلان جنان بوتگێن شُتگێن خضدارا، پدا دێم په کوئٹها۔ اۆدا برپێن مۆسما ما کۆرٹا ڈنّ ودار کرتگ. مئے بَلّک مُدام مئے همراه بوتگ و مارا وتی شالا پێڑاتگی. ما همۆدا سُهبا بگر دان بێگها ودار کرتگ. بلّیا دم په ساهت پُرسِتگ که کدی مئے واتری بیت. پێشیا شاهد و گواهانی بئیان گِرگ بوتگاَنت. برے منی پِت بُهتام بار کنگ بوتگ و برے سِکیورٹی اداره چه آییئے بێگواهیئے جندا اِنکاری بوتگاَنت.
آخر یک رۆچے اَدالتا هکم دات که منی پِت، ڈاکٹر دین محمد بلۆچ، شۆھازگ و اَدالتئے دێما آرگ ببیت. اے پرمان چه اُمێتا پُرّ اَت بله اے امێت دمانا گیمُرتنت، چۆ بلۆچستانئے آ دِگه گئوھران. منی پِتا واتر نکرت، بس اَدالتا پێشیئے تاریخ مٹّان بوتنت.
اَدالتان همک رَندا گۆن ما انُچش کرتگ بله من اۆستئے دامن انگت یله نداتگ. من اُمێتوار آن پرچا که اُمێتوار بئیگ اے جهانا گرانترێن کار اِنت، وهدے که تئیی زندگی تهنا دردئے سگّگ ببیت. اے رنگێن کار، چۆ که من یک رۆچے وتی بلُّک ججئے دێما هیسکگ و پریات کنگا دیست که په هدایگی منی چُکّا یله دئیێت، منی دل ترَکِّت، اے منی سبرئے مسترێن چکاسے اَت. بله من رئوان بوتگان و انگت رئوانَ بان.
من پمێشکا ائییدَ نکنان، پمێشکا من مرچی پرِس کلبئے دێما بان. زهرشانی منا اُمێتے دنت.
په من زندگیئے گوازێنگئے یکّێن راه همِش اِنت که په وتی پِتا پریات بکنان. منَ نزانان که ائییدا لۆگا چے بکنان. هما وھداں ائییدئے وشی و شادمانی زانتگاَنت که پِت مئے کِرّا بوتگ. بله گوستگێن یازده سالا چُش نبوتگ. منا گۆن ائییدان هچ جێڑه نێست، من هم وشّی لۆٹان، من وَه تلوسان. بله چه درستان پێش منا وتی پِت شۆهازگی اِنت. پِتئے شۆهاز دمبرگَ نزانت. منا اُمێت دارگی اِنت، و من داران هم.
Ehsan Haydar Baloch hails from Turbat, Balochistan. He studies Economics at Brunel University London.
Twitter: @EhsanHydrBaloch
Insta: @ehsan.baluchh