دلگۆش: نامیێں اهوالکار و گِدارنئویس محمد حنیفا بێگواهێں بلۆچانی سَرا کتابے نبشته کرتگ که ایچ آر سی پیا چاپ و شِنگ کرتگ. تاج بلۆچ و ساجد حسینا اے کسه په بلۆچستان‌ٹایمزئے وانۆکاں بلۆچیا تَرّێنتگ‌اَنت که یک یکا اِدا شنگ بوتگ‌اَنت. اے کسّه ڈاکٹر دین محمدئے سَرا اِنت.

اے مردمَ گْوَشنت که بازێن بێگواهێن مردمانی جێڑها سرکاری اِجنسیانی دست مان اِنت. اے هبر چه آیانی وردیان، چه گاڑیان زانگَ بیت و چه اے گپّا هم که اے گاڑی کُجا شُتنت. کهۆلانی گْوَشگ اِش اِنت که هرکَس که اشان چمِّ وتَ گندیت، چه تُرسا هبر کرتَ نکنت که پدا جِندِش هم برَگ و بێگواه کنگ بوتَ کنت.

چه ایچ آر سی پیئے فِکٹ فاینڈنگ رپۆٹ ‹اۆست، تُرس و یَک کِرّی› آ ٹُکُّرے.

هر وهدا که بلۆچستان یونیورسٹیا، کئیمسٹریا ایم ایس سیئے نۆدربَر، بیست سالی سَمَن بلۆچا وتی کلاسێا شُت نکرت، ته آییارا درۆگے بندَگ کپت. نلۆٹِتی که منی ٹیچر اے گپّا بزاننت که آ رۆچا که من کلاسا نه‌آں، ته یا وَه زهرشانیئے کئیمپا آں، یا اَدالتئے پیشیێا، یا وَه پرِس کانپرِنسے کنگا آں، گۆں همے اُمێتا که یک نه یک اهوالکارے منی پِتئے بارئوا چیزے نبشتهَ کنت. «منا درۆگئے بندَگ وشَّ نبیت بله اگن من هالِش بدئیان که من کلاسا اے واستا آتکَ نکنان که منا پرِس کلبئے دێما کئیمپا نِندگی اِنت یا سُپریم کۆرٹا رئوگی اِنت یا اِش که منی پِت بێگواه اِنت، آیانی سِتک چه منی سَرا پرُشیت. آ بارێن منی بارئوا چے هئیالَ کننت.»

سَمَن، بلۆچستانئے اے دگه سَدان جنِکّانی پئیما، سئے سال اِنت که په وتی بێگواهێن پتئے شۆهازا سَرگَردان اِنت. ڈاکٹر دین محمد، بیست و هَشت جون دوهزار و نُها آوار جنَگ بوت. آ، اۆرناچ هُزدارئے سَرکاری هسپتالا ڈاکٹرے اَت. اَنچێن پَرزشُناسێن ڈاکٹرے اَت که شالا وتی چُکّانی چارگا سئے سئے ماهئے سَرا شُت و بس لهتێن رۆچا نِشت و پدا واتَر بوت. «وتی نادراهانی هئیالی مُدام گْوَر اَت. مُدام گْوَشتی که اگن من اۆدا مبان، گڑا کئے اے نادراهانی هئیالا داریت»، سمَنا گْوَشت. ڈاکٹر دین محمد سَکّێن تچکێن مردمے اَت هم. «زندگیا چه هسپتالئے سَرکاری دَرمانان دانَگے گۆلیے هم لۆگا نئیاورت. لۆگا که کَسے نادراه بوت ته اے گپّئے هئیالی داشت که ما وتی درمانان الّم چه بازارا بَها بگِرێن.»

ڈاکٹر دین محمد سیاسی کارکُنے اَت هم، بی این ایمئے سنٹرل کمیٹیئے باسکے اَت. بی این ایم، رُژناپِکرێن سیاسی گَلے.

آ، بیست و هَشت جون، دوهزار و نُها، شَپئے نێما، سرکاری هسپتالئے لۆگا آییئے رَندا آتکنت. شپئے نێما دروازَگِش که ٹُکِّت، ته ڈاکٹر دین محمدئے چئوکیدار، رَمزانا دَر پچ کرت. آاِش په ساد بَست. هَشت نُه مردم اتنت که دو گاڑی‌اِش گۆن اَت. ڈاکٹر دین محمد کۆٹیا پُتِرت. بانابوت و بانئے دَپی بَست، تان پُرّێن ساهتێا، که منا مبَرَنت. آیان دَروازَگ پرۆشت و آاِش بُرت.

ڈاکٹر دین محمدئے ڈرێوَرا، شالا، ڈاکٹرئے لۆگا ٹیلپون کرت و هال داتنت. «منی گوهارا پِریات کرت و گرێوَگا لَگِّت. انگته گرێت.»

ڈاکٹر دین محمدئے براتا اۆرناچا ایف آیی آر دَرج کناێنت، لۆگئے مردمان بلۆچستان هاییکۆرٹا اَرزے دات و سمَن، چه لۆگا دَر آتک و شالئے پرِس کلبئے دێما بێگواهێن مردمانی کئیمپا رئو و آیی بِندات کرت. سَمَنئے ناکۆ، هما جْواینٹ انوِسٹیگئیشن ٹیما لۆٹاێنت که په بێگواهێن مردمانی شۆهاز کنگا ٹهێنَگ بوتگ‌اَت.

آیان ڈاکٹر دین محمدئے سیاسی کارانی بارئوا جُست و پُرس کرت. «منی پِت گئوریلا رَهشۆنے نبوتگ و چێر نبوتگ. گۆن کَسّا جنگا نبوتگ. سیاسی وَرکَرے بوتگ و دُرسانی دێما کاری کرتگ. بی این ایم بَندِش جتگێن گَلے نه‌اِنت. آ وتَ نگوشنت که ڈاکٹر مسیه اَنت؟ منی پتا نادراه اِلاج کرتگ‌اَنت، زَرّی هم نگِپتگ‌اَنت. وت دگه کلینِکان نَنِشتگ و په زَرّ کاری نکرتگ. انون سئے سال اِنت که ما آییئے هچ هالا سهی نه‌اێن، چیا؟»

سَمَنا کَستِرێن براتے هست که وانَگی یله داتگ و وتی ڈگارانی سرا کارَ کنت که لۆگا لاپ بدنت. بله چه لۆگ و هانَدانئے اے دگه سجّهێن جێڑهان گێشتِر، سمَن اے گپّا پرێشان اِنت که آییئے پِتا مَکُشنت و جَتک و جۆنێن لاشا جاگهے دئور مدئیَنت، انچۆ که گۆن بازێن بێگواهێن مردمێا کرتگ‌اِش. آ هئیران اِنت که چه کُشَگا پێسر چیا مردمان سالانی سال وتی جێلانَ دارنت. آ په دمانُکێا بےتئوارَ بیت، پوره جێڑگا اِنت که اگن مردمِش کُشگی اَنت، چیا تَچکا نَکُشَنتِش؟ آ اے پئیما جێڑَگَ نلۆٹیت. «من اَدالتانی پێشیانَ رئوان، بله منی دل پِر نه‌اِنت» سَمَنَ گوشیت. «منَ زانان که اَدالت منا انساپَ ندئیَنت.»

یک سَرکاری وکیلێا، که چه سرکارئے نێمگا کارَ کنت، گوَشتگ که دین محمدئے هلاپا چارده کێس هست. «نوں تئو منا بگوش، یک مردمے که سئے سال اِنت بێگواه اِنت، آییئے هِلاپا چۆنیا چارده کێس دَرج کنگ بوتَ کنت؟ اے سجّهێں جُرمی چه جێلئے تها کرتگ‌اَنت؟»

سَمَنا گوستگێں سئے سال اَدالت، زهرشانیئے کئیمپاں گوازێنتگ که میڈیایا په اے گپّا رازی بکنت تاں آییئے پتئے نام هالانی تها زندَگ بمانیت.

سمَن باز سۆبمَند نبوتگ. سمَنئے مات دلئے نادراهے و باید اِنت که چه هر دابێں بَدێں هالاں دور دارَگ ببیت و آ یکّێں بَدێں هالئے ودار، سمنا چه اے دگه سجّهێں جُهد و جکانسریاں گَنتِر پرێشانَ کنت.

»اگن اے مردم منی پِتا پاهۆا درَنجگَ لۆٹنت، وه منی پتا اَدالتا بیارنت، کێس بکننت، و مئے دیما پاهۆ بدئیَنتی. ما اے گپّا وَه دلجمَ بێن که نوں نێست‌اِنت. بله اگن تاں سئے سالا زندگَ دارنت، سالانی سال، هر رۆچ لَٹّ و کُٹّیَ کننت، پدا کُشنت و لاشا دئورَ دئیَنت، چیا چُشَ کننت؟»

سَمن چه نااُمێتیا سَرا چَنڈێنیت. «اے لاشاں که گِندێں، اِشانی بابتا گپّاں که اِشکنێں، وداریگ که بێں که انگت دگه لاش دئور دئیگَ بیت، نوں وَه مئے جِند زندگێں لاشے جۆڑ بوتگ. مئے هئیالا ما هم همے دابێں جَتک و جۆنێں لاش اێں.»