Karima Baloch

سفارتکاری بلوچ جُنزءِ مستریں زلورتے

نۆٹ: اے نبشتانک چه اردوءَ رجانک کنگ بوتگ۔

بلوچستان سئے اهمیں تاکَتءِ نیامءَ اَنچیں زمینے که هر وهدا جهانی ءُ دمَگی تاکَت بلوچستانءِ نیمَگا دِلمانَگ بوتگ‌اَنت. اَنچو که اے دمَگءَ پاکستان جهانی تاکَتانی زلورت بوتگ، همے دابءَ بلوچستانءَرا پاکستانءِ چیردست کنگ هم همایانی دلءِ تَبءَ بوتگ. بلوچستان اَنچیں جاگهےءَ اِنت که اگں اے وئیرانَگے هم ببوتیں، انگه په جهانءَ اِشیءِ دِلکَشّی کَمّ نبوتگ‌اَت. برطانیهءَ اے سرڈَگار که ایران، پاکستان ءُ ائوگانِستانءِ سرا بَهر کرتگ، آئیءِ بُنیادی مکسد هم همے بوتگ که سَردجنگءِ زمانَگءَ اے دمَگءَ وتی هاکِمیءَ مُهکم بکنت ءُ بلوچاں کَمزور بکنت ءُ آ دئورءِ سامِراجی تاکَتانی نَپ ءُ سیتّانی هِپازَتءَ بکنت.

بلوچستانءِ جیڑه اے دمَگءِ همراهیءَ جهانی سیاستءِ هم اهمیں مسلهے، چیا که بلوچستان سَکّیں اهمیں جاگهےءَ اِنت. مڈل‌ایسٹ ءُ میان‌ایشیاءِ نیاما، بلوچستان هما جاگهءَ اِنت که اے سجّهیں دمَگ گوَستگیں بازیں سالے اِنت که مزهَبی شِدّت‌پسندیءِ آماچ اِنت. اے دمَگءَ پاکستان پئیمیں مُلکے هم هست که سجّهیں جهانءَ مزهبی شِدّتانی بُن ءُ بُنزِه اِنت. پمیشکا په جهانءَ بلوچستانءِ آزادیءِ متلب اِنت جهانءِ دَهشتگَردیءِ کنٹرول سنٹرءِ پرُشَگ.

اے سجّهیں چیزّان که چارئے ته گِندئے که بلوچ باید اِنت وتی پوزیشَنءَ گِهتر بکنت ءُ جهانءَ اے گپّءَ سَدّک بکنت که آزادیں بلوچستانے چون اے سجّهیں دمَگءَ په اَمن ءُ ایمِنیءَ مزنیں کِردارے اَدا کرت کنت.

اے گپّءَ کَسّ اِنکار کرت نکنت که په راجی جُنزےءِ کامیابیءَ مُنَزّمیں ائوامی تاکَت ائولی زلورت اِنت، بله چه اے گپّءَ هم کَس اِنکاری بوت نکنت که مروچیگیں گلوبَلائزیشنءِ دئورا هر جُنزءَرا په کامیاب بئیَگا جهانءِ همدَردی ءُ کُمَکّ پَکار اِنت.

مروچیگیں دئورا سفارتکاری یَکّ نوکیں مَهازے جوڑ بوتگ. کئوم په وتی سیاسی زلورتانی پوره کنگا گوں اے دگه کئوماں سفارتی تالوک جوڑ کننت. سفارتکاریءِ مانا اے نه‌اِنت که یَکّ جُنزے وتا دگه تاکتےءِ نَپ ءُ سیتّانی پابند بکنت یا وتی مهلوکءَ نِزَراَنداز بکنت ءُ سجّهیں اوست ءُ اُمیداں گوں جهانی تاکَتاں بِبندیت. سفارتکاریءِ مکسَد اِش اِنت که جُنزے رابِته‌کاری بکنت ءُ په وتی زلورتانی پوره کنگا په وتا دوست شوهاز بکنت. چه اے راستءَ کَسّ انکار کرت نکنت که دُنیاءِ نَکشهءِ پْروشَگءِ واستا جهانی تاکَتانی رازی بئیَگ وت سَکّ اِهم اِنت. زاهِر اِنت دُنیاءِ نَکشهءِ پروشَگا پیسر جهانی تاکَت اے گپّءَ چارَنت که اے جُنزءِ جند چینکَس بالِگ ءُ چینکَس دورچار اِنت.

گوَستگیں لهتیں سالءِ بےسَریں کارانی سئوَبءَ مُلکءَ هم بازیں تاوانے بوتگ ءُ مْیان‌اُستمانی سورتءَ هم جُنز مزنیں هَدّےءَ نام ءُ دَپ بوتگ. ما اَنچیں جاگهاں گپّ جتگ که گپّءِ جاگه نبوتگ ءُ انچین بے سر ءُ پادیں بَهس کرتگ که چه اِشاں جهانءَ دیستگ که مئے جُنزءِ بَهرانی تها آ سنگینی نیست‌اِنت که جُنزےءِ تها یا مُلکےءِ تها بئیَگ لوٹیت. مئے همدَرد اے گپّءَ زاننت که ما اگں آزادی بگریں هم، بله یَک سنگینیں مُلکےءِ جوڑ کنگءِ وڑ ءُ پئیما نه‌ایں. جُنزءِ بابتءَ شَرّ ءُ شِرّیں کار ءُ هبر تهنا دُژمنءِ سئوَبءَ نبنت، وتیگانی دست گیشتر مان اِنت.

بلوچستان چه هر نیمَگا دهشتگردیں تاکَتانی نیاما اِنت. پاکستان، ایران و ائوگانستانءِ نیاما نوکیں مُلکے جوڑ کنگ ءُ آ مُلکءَرا انچو مُهکم دارَگ که په دهشتگردیءَ کارمَرز مبیت، اَرزانیں گپّے نه‌اِنت ءُ هر تاکَتے که بلوچستانءِ آزادیءِ هبرءَ جیڑیت، اے هبرءَ هچ دابءَ ڈالچار کرت نکنت. ما جهانءَرا اے دابیں سَدّکی ءُ دلجمی هما وهدا دات کنیں که ما وتی سیاسی ادارهاں مُنَزّم بکنیں، ءُ مئے کار ءُ مئے رئویّه انچو بالِگ ببنت که ما یَک سنجیده ءُ سنگینیں کئومےءِ بستارءَ چارَگ بوت بکنیں.

چه گوَستگیں سالانی سُبکّیں کاراں هما تاوان که جُنزءَ رستگ‌اَنت، چه اے تاواناں دَر آیَگ ءُ وتا دو بَر مُنَزّم کنگ گرانیں کارے، بله کنگ کپیت. اے کارءَ جُنزءِ یَک بَهرے یا یَک گَلے کرت هم نکنت. پمیشکا باید اِنت سجّهیں پارٹی اے نیمَگا په هورت‌چاری دلگوش بکننت ءُ اے دابیں سُبَکّیانی راهاں بند بکننت که چه اِشاں جُنز داگدار بئیان بیت.

سیاسی ادارهانءَ مُنزّم کنگءِ واستا الّمی اِنت که ما وتی پالیسیاں بچاریں. مارا انچیں پالیسی پکار اِنت که مُلکءَ مئے مهلوکءَ گوں جُنزءَ همگام ءُ هَمگرَنچ بکنت ءُ سفارتی کارانی تها په ما نوکیں جاگه ءُ مَکامے پیدا بکنت. جهانی سیاسیتءِ بُرزی ءُ جَهلی مُدامیں گپّے، بله مئے دمَگءِ جاوَر هم تیزیءَ بدل بئیان اَنت. اگں ما په وهد وتی تئیاری نکرت، مئے انّوگیں جُنز هم کَمزوریانی شکار بیت ءُ مئے راجی پَجّار هم تاوانبار بیت.

مئے سیاسی ادارهانی ساختءَ بگر تانکه کار ءُ کارانی وڑ ءُ ڈئول، سجّهیں چیزّ دو بَر چارَگ کپنت ءُ وتی سفارتی مَهازءِ مُهکَم کنگءِ واستا مارا وتی پارٹیانی تها مزنیں بدلی کنگ کپیت.

انچو که مئے سیاسی دیواناں اے گپّءِ سرا ما همشئور ایں که مارا سیاسی ءُ سفارتی مَهاز پَکار اِنت، منی هئیالءَ مارا یَک اَنچیں سیاسی پروگرامے پَکار اِنت که گوں جهانءِ اے دگه مُلکاں مئے نَزّیکّی ءُ تالوکے جوڑ بوت بکنت. چیا که تاں اے وهدی ما هرچی که کنگا ایں، اے چه جلسه، زَهرشانی، کاگَدنبیسیءَ دیما نگوَستگ. مارا چه اے جاگهءَ دیمترا کِنزَگی اِنت، مارا مردم نزّیکّءَ آرَگی اَنت، گوں وتا هئوار کنگی اَنت. مارا گوں اے دگه راجاں نَزّیکّیں تالوکے پَکار اِنت. اِنسانی هَکّانی هما جُهدکار که انسانی همدردیءِ بُنیادءَ مارا کُمَک کنگ لوٹنت، آ نَزّ آرَگ کپنت، هر جاگه، هر مردمے که مارا هر رنگےءَ کُمَکّے کنگ لوٹیت، ما باید اِنت آیاں نَزّ بیاریں. مارا په اے سجّهیں کاراں مُنزّمین پالیسی پَکار اِنت.

مزهَبی دهشتگردی په سجّهیں جهانءَ هئوپے جوڑ بوتگ ءُ دائش په سجهیں جهانءَ دردِ سَرے. دائشءِ مستریں کُمَک پاکستان اِنت. پاکستان اے کاراں بلوچستانءَ مُنَزّم کنگا اِنت ءُ بلوچستانءَ اِشانی کار چه پاکستانءِ اے دگه جاگهاں سَک باز مُهکمتِر اَنت.

لهتیں وهد اِنت مزن مزنیں نبشته‌کار اے گپّءَ جنَگا اَنت که پاکستان اے مزهَبی دهشتگردانی دیمءِ دارَگءِ بدلءَ بلوچانی هِلاپءَ مُنَزّمیں زور جنَگا اِنت. چه اے گپّءَ گِندگ بیت که جهان اے گپّءَ سرپد اِنت که پاکستانءَ دهشتگردیءِ هِلاپءَ جنگ هم نکرتگ، انگه پاکستانءَ اے دهشتگرد کُمَکّ کرتگ‌اَنت. اَسلا دهشتگردیءِ هلاپءَ جنگءِ نامءِ سرا پاکستانءَ وتی سجّهیں زور بلوچ جُنزءِ هِلاپءَ کار بَستگ. بلوچ اگں وتی جُنزءَ مُنزّم بکنت، گڑا جهانءَ اے گپّءَ باوَر کنائینت کنت که پاکستان چوں په بلوچ راجی پجّارءِ هَلاس کنگا ءُ په بلوچ آجوئی جُنزءِ پروش دئیَگا مزهَبی دهشتگردیءَ کار بندَگا اِنت. بلوچءَ وتی جُنز جهانءِ دیما پیش کنگ کپیت.

مرچی نوکیں اَمریکی سَدر ٹرَمپ کُردانی هِمایَتءَ هبر کنت، هِلری کلنٹن که اسٹیجءَ سر کپیت، همے گپّءَ کنت که ما باید اِنت کُرداں مُهکم بکنیں. جهانءِ یَک مزنیں سیاسی بْلاکے اے گپّءِ سرا همشئور اِنت که په اسلامی دهشتگردانی دیمءِ دارَگا ما باید اِنت کُردانی باسکاں مُهکم بکنیں. اِشانی هئیالءَ دائشءِ دیمءِ دارَگءِ یَکّیں راه همِش اِنت. پاکستانءَ هم جاوَر انچُش اَنت. بلوچستانءَ مزهبی شِدّت پسند مُنَزّم کنگ بوتگ‌اَنت که بلوچءِ جُنزءِ لپاشَگا سرکارءَ کُمَکّ بکننت. اے مزهبی دهشتگردانی هِلاپءَ بلوچ آزادی‌پسندانی جنگ سَکّ اهم اِنت. اے مزهبی دهشتگردیءِ هِلاپءَ جنگ ءُ هبرءَ جهان ڈالچار نکنت. جهان الّما اے گپّاں گوش داریت.

پاکستان جهانءَ بلوچستانءِ تها پُتِرَگ نئیلیت. میڈیا گار اِنت. دَرمُلکی ادارهانءَ کار کنگ نئیلنت. میان‌اُستمانی نبشته‌کارانءَ بلوچستانءَ هِچ رَسائی نیست، پمیشکا جهان بلوچستانءِ نگیگیں جاوَراں هِچ سرپد هم نه‌اِنت. اے جاوَرانی تها بلوچ راجی جُنز باید اِنت انّوگیں جاوَرانی سرا، اِنسانی هَکّانی لگتمالیءِ سرا، سرکارءِ لُٹّ و پُلءِ پالیسیانی سرا کامِلیں رپورٹے جوڑ بکنت ءُ وتی گپّاں جهانءِ دیما بیاریت.

جهان تهنا اِدارهانی سرا باوَر کنت. جهان که مرچی بلوچءِ نیمَگا چارَگا نه‌اِنت، اِشیءِ مستریں سئوب اِش اِنت که بلوچ سروکان اداره جوڑ کنگ ءُ ادارهانی مُنَزّم کنگءِ بدَلءَ مزن مزنیں سروک دیما آورتگ ءُ وتی سیاسی هُدا جوڑ کرتگ‌اَنت. همے کارءَ وتی وهد زئوال کتگ. سیاست هما مردمانی دستءَ دئیَگ بوتگ که اِدارهانی پابند نبوتگ‌اَنت ءُ وت چه اِدارهاں مَستر بوتگ‌اَنت.

آ جُنز که هِچ دابیں مُنَزّمیں سیاسی اِداره‌ئِے مبیت، نه وتی میتگانی زلورتاں پوره کرت کنت ءُ نه جهانءِ اِهتبارءَ کَٹِت کنت. اے واستا که جهانءِ تاکَت یَک مُلکےءِ جوڑ کنگا پیسر اے گپّءَ شَرّیءِ سرا چارَنت که اے جُنزءِ تها چُشیں مُنَزّمیں اداره هست که مُلکے چَلائینت بکنت یا نه. اگں جهانءِ تاکَت وتی نَپ ءُ سیتّانی بُنیادءَ مجبور ببنت ءُ نِزوریں مُلکے جوڑ کنگا کُمَکّ بکنت هم، اے دابیں مُلک ناکام بنت. اے مُلک که ناکام بنت، وتی مهلوکءِ هِچ دردءَ هم نئوَرنت ءُ وت ماں وتی جنگ ءُ جدَلانی هَرجان بیت. پاکستان وت اے گپّءِ مستریں مِسالے. یا سومالیه اِنت.

سومالیهءِ آزادیءَ بگر تاں اے وهدی لَکّاں مردم خانه‌جنگیءِ هَرجاں بوتگ. نوک جوڑ بوتگیں جنوبی سوڈانءَ بچار. جنگی سردار تاں اے وهدی وت ماں وتا کُشت ءُ کوش اَنت. زمینءِ دئولتءِ جنگءَ بازیں ٹولی‌یے کِرائے جنگول جوڑ بوتگ. لَکّاں مردم کُشگ بوتگ. لَکّاں مردم در په در اِنت. پاکستانءِ هالت هم سَک باز گِهتر نه‌اَنت.

من اے گپّءَ بِلکُل گوَشگا نه‌آں که جهانی تاکَت راجاں آزاد کننت. بله مروچیگیں جهانءَ اے گپّ تَچک اِنت که هِچ جُنز تاں هما وهدا کامیاب بوت نکنت تانکه سفارتی سورتءَ وتا مُهکم مکنت. ءُ زاهِر اِنت، تهنا مُنَزّمیں سیاسی گَل ءُ پارٹی بلوچ راجی جُنزءِ تَهی ءُ دَری زلورتانی بُنیادءَ پالیسی جوڑ کرت کنت.

اے نوں بلوچ سیاسی رهبرانی دَستءَ اِنت که په راجی جُنزءَ اداره جوڑ کننت یا سرداری ءُ کَبائلی زھنیَت ءُ سروکاں دیما کننت ءُ ادارهاں همِشانی پابند کننت. مُهکمیں پالیسی جوڑ کننت ءُ مهلوکءَ همدَست ءُ همدل کننت ءُ مهکمیں سفارتی پالیسی جوڑ کننت یا تهنا وتی ٹولیاں زورنت ءُ نِندنت.

اگں دیم په شَرّیا رئونت، ته زاهِر اِنت ائولی کار اِش اِنت که وتی رَدی ءُ نِزوری مَنّگی اَنت.

Don’t miss posts from Balochistan Times!

We don’t spam!

+ posts

Karima Baloch was a political activist and human rights campaigner from Balochistan. She was the first female chairperson of the Baloch Students Organization, a student organization that campaigned for the rights of people of Balochistan, and one of BBC’s top 100 women in 2016. She escaped from Pakistan and lived in exile in Canada from 2015 to 2020. She was found dead in Canada in December 2020.

Leave a Comment