Habib Kadkhodai

گئولُک و مُلّا چرسیئے تاییت

(اے نبشتها لاتینی رهبَندا هم وانتَ کنئے)

من چه ماتا وهدے که پێدا بوتان و چمُنّ پَچ کرتنت، چاران منی سجّهێن کهۆلئے مردم انچۆ گَل اَنت، هر یکّے په دێمے گۆن وڑ وڑێن تاریپ و سپتان منا تئوارَ جنت. تْرو جان په سرے گل اِنت و ساهتے سَد برا وتا منی سرا نَدر و کئولیگَ کنت که چمرۆک جانے پێدا بوتگ. ماتَ گوشیت مزار جانے پێدا بوتگ. اے نێمگا بَلُّک و پیرُکَ گوشنت سردارے پێدا بوتگ، آ نێمگا گُهار گوَشگا اَنت داکتر جان و پایلِٹ جانے پێدا بوتگ

انچۆ لۆگئے مردم پادانی سرا اۆشتاتگ‌اَنت که هُدا مکنت منا هُردێن تپ و نادراهیے بگیپت، هرکَس په سرِ وت هئیراتے کنت. یکّے پسے کُشیت، یکّے گۆکے، دگه یکّے شَئے کَلّگئے زیارتئے سْوالیگَ بیت. من انچۆ گئولُک و ناز و نایاپت آن که چه مِهر و مُریبتا ابێد دگه هچ چیزَّ نگندان. من گْوانزگئے تها گلا بال و چه زمینا چِست آن، گۆن وتا همے گوشگا آن که دُنیائے بێمٹّ و بێکِچّه من وت آن و بسّ

لۆگئے مردێن‌چُکّ اێوکا من اتان. نون که انچُش من درے درے مستر بئیان اتان، من هر رۆچ وَشُّکێن ساڑایگ و سَتایان اِشکُنگا آن. شما وتَ زانێت بازێن ساڑایگ انسانا هم چه زمینا چستَ کنت و منی بَگَل گوات گران اَنت. نون من وتا وتی تها انچۆ بُرز لێکَگا آن، گۆن وت گوشگا آن که منی پئیمێن چۆٹ‌کُلاه و چۆٹ‌گیوارێن شربُرّ، اے دُنیائے تها نێست‌اِنت و اێوکا بۆییگئے پُلّ من آن

وهدے که من اسکول بِندات کُرت، هچ کتابئے دپُن پچ نکرت، بله چاران هر رۆچ منی لَمبر نۆزده و بیست اَنت، من پِگر کرت هئو…نون من آن و من، بله بزان اے منی نۆزده و بیستێن لَمبرانی کِسّه و کَهانی اِش اِنت که مئے زامات اسکولئے هِڈماسٹر اِنت و اے دگه ماسٹری گوشتگ‌اَنت که منی وسِرک‌زاتکا چه نۆزدها کمتر مَدئیێت که اے، لۆگئے یکێن مردێن‌چُکّ اِنت و اِشیئے گُهارا وتی برات چه من هم دۆست‌تر اِنت. اگن شما کَمُّکێن نمبری بدئیێت، گُهاری منا سێر چه زا و هبرَ کنت. زا و هبرا جهندم! تان سباها منا نندگ و پاد آیگئے سزایا دنت

انچُش که من رُدان و مزن بئیان آن و بگلانی گوات گێشتر بئیان اَنت، نون په اے باورا رستگان که چه من دگه هچکس شَرتر و زانتکارتر اے دنیایا نێست‌اِنت. هُدا جان زندے منی نسیبا بکنت دگه چُنت سالا مُلکئے سرمستری و لیڈریا دستا گران و انچُش گۆن همے ڈَلَگێن هئیالان اتان که یونیورسیٹیا سر بوتان و من انگت همے هئیالئے تۆکا اتان که دُنیائے بۆییگئے پُلّ اێوکا من آن

یک رۆچے ما کلاسا وانگا اَتێن ماسٹرجی لگِّت وتی ساڑایگ و تاریپا. گوَشتی من اے کرتگ و آ کرتگ؛ منا اے هبر سکّ تئورِت و گئینز گپتان. زندئے تها ائولی بر اَت که دگرێا وتا منی دێما چۆ ساڑات. من چه اَدارے دپا زُرت که تئو چے گوشگا ائے ماسٹر جی؟ تئو سرا برابر ائے؟ وتسرا وت، تئو وتی بگل گوات داتگ‌اَنت. اگن ترا و یونیورسٹیئے اے دگه ماسٹران دانچۆپئے تها بچۆپئے بچۆپئے، شما سجّهێن منی چارکے نبێت. برئوێت دگه جاگهے وتی گُلان بِکِلاێنێت

بزان ماسٹرجیارا اے هبرا سکّ تئورێنت و اے دگه اُستادی گوَشتنت که اے سرُٹّێن بچَکا شرّ برێپێنێت و هچ لمبری مدئیێت. دانشگاهئے چار سال پوره بوت بله من انگت وتی وانگ په آسر و سَبورَت نرسێنت، چارت که گێشتر دانشگاها بداران مردم کلاگَ گرنت. من چێرکا وانگ اَنگار کرت بله مردمانی دێما گوَشتُن که وانگُن په سَبورَت رسێنتگ، بله ادارُکے په کارا واکُنَ نکنت و کمُّکێن دَمے ساساران گڑا دێمترا کارے دست و پادَ کنان

من هر رۆچ واجه‌کاری کۆٹے گْوَرا کرت و بگل‌ گواتَ داتنت چه لۆگا درَ بوتان و مُلکئے سڑک گْوازَ کرتنت، یا که برے برے بێگاهانَ شتان دینی مدرسهئے کشا که همۆدا مێتگئے بچکَ آتک و سرجمَ بوتنت یا که برے برے چه دینی مدرسهئے کشا تانکه میرانئے پَلّئے گورا کدمَ جت

بله نون مدّتے بیئگا اِنت که گۆن وتا جێڑگا آن و وتارا همے گوشگا آن رۆچے نه رۆچے آسر مردم سرپدَ بنت که منی وانگ نێمکَپی بوتگ و اے درۆگ تان کدی چێر و اندێم بوتَ کنت؟ گڑا یک پئیمے نیمّۆنے بکنان و چه مُلکا در بکپان که چه اے مزنێن درۆگا در گزا و در امان ببان

یک بێگاهے انچۆ که پێسریگێن رۆچانی دابا سڑک گواز کنگا اتان، مئے سیادے که نامی جانَل گازاییل‌کشّ ‌اَت، سڑکئے سرا گۆن من دُچار کپت. من گۆن آییا تئیار جۆڑی کرت همے اۆشتاتگێن جاگها واجها دَرّاێنت: منا شرّ پهِلّ کن، من چه مُلکا رئوان. من گۆن همے هبرئے دَرّاێنگا اجَکّه بوتان. من هم چه اَدارے جست کرت: کجا رئوئے؟ پسّئوی دات که یورُپا. من پدا اجکّه بوتان و گوَشتُن: جانل جان !یورُپئے رئوگ آسان نه‌اِنت

نه، من چارت؛ جانل جان نون هچ پئیما دارگئے دابا نه‌اِنت و پادی یک کلّێا کرتگ و گوَشیت: «هر داب منتگ من یورُپا برئوان. بسّ منی دو سَنگارئے گازاییل پَشت کپتگ، اے دوێن سَنگارانَ جنان و ماشینا بها کنان و زرّان وتی سپرئے نئول و باڑهَ کنان

پدا ما جُست کرت: چۆنَکا رئوئے؟

بله، چۆ رئوان؛ یورُپا وتی مُلکانی سیمسر پچ کرتگ‌اَنت، سجّهێن مهلوک چَنڈگ و رئوگا اِنت. زانا تئو سرپد نه‌ائے که یاکوب و مئولُکا دو ماها پێسر وتی پَس و گۆک بها کرتنت و دێم په یورُپا شُتنت و انّون سَر بوتگ‌اَنت. منا بُگئے گئوس بگیپت انّون انچۆ برابر اَنت، دو ماهئے تۆکا هرکسا په وتا یک آیپئونے زُرتگ

گڑا من همۆدا ٹۆٹل جت که من اگن ادا بداران مردم سهیگ ‌ببَنت من یونیورسیٹی هلاس نکرتگ، مهلوکئے دێما پاشکَ بان. من هم بِشُتێنان سکّ شرّ اَت

من چه جانل جانا جُست کرت: کدی؟ کجام رۆچا پکّا رهادگَ بێت .گوشتی: هُدَل بِنزوالا، بِنزئے بها کنگا چهبارا شُتگ، آ بیئیت و من اے دوێن سنگاران ببران، بیستے رۆچ دگه رهادگَ ‌بێن

گڑا گوَشتُن که شما پێش چه اشیا که رهادگ بِبێت، الّما منا سهیگ بکنێت. چاران بلکێن من هم آتکان. جانل گازاییل‌کشا گوشت: الّما پێش چه سر و سرگِرا ترا سهیگَ کنێن که تئو هم تئیاری بکنئے سکّ وشّ اِنت اگن تئو بیائے بله منی دلَ نجنت که تئو گۆن ما بیایئے! تئو وتی کهۆلئے گئولُک ائے

گڑا من شتان لۆگا و هبرئے سرُن کَمُّکے زاھر کرت، چاران هچکس دست نزّیکا نئیلیت. ماتا گوشت: تئو اگن برئوئے ترا منی شیر ناپهلّ اَنت. بلُّکا هم گوشت: بابا جان همدا بنند، چے کنئے روئے کاپرانی ملکا؟ تئیی ایمان پهک سستَ بیت و تئیی دۆد و ربێدگ پهک گارَ بنت. گُهاران هم سَریگ گُٹّا کرت که تئو مئے یکّێن برات ائے. تئو برئوئے اِدا مارا زهیرَ کُشنت

اے جانلئے بیست رۆچ تمام بئیگا انت، چاران لۆگئے مردم هچ دابا رزا نبئیگا انت. شپے بئێٹکا من و منی ناکۆزاتک بالانچ نِشتگ‌اتێن، بالانچُن گوشت که بیا منا چُشێن اراده و مکسدے هست‌اِنت بله لۆگئے مردم رازیگ نبئیَگا انت. گوشتی: هچ پرێشان مبئے منا یک ملّاے زبردستێن هست که ترا تاییتے دنت که سجّهێنان انچۆ دلترّێنَ کنت که آ وتی دپا ترا بگوشنت که برئو

بله اے ملّا په هرکسا چُشێن کارَ نکنت. یا په وتی نزّیکێن بێل و براهندگان اے کارانَ کنت یا که کسێا بازێن زَرّے ببیت، یا که وشرنگێن انسانے ببیت. بله ناکۆزاتک جان تئو هچ پرێشان مبئے، ملّا منی سنگت اِنت ما مدام هۆریگا چرسَ کشّێن و په چرس کشّگئے نیمّۆنا رئوێن، سری که ڈمبرت نشھئے تۆکا پکّا تئیی کارا کنت

ما چُنت اسپێشلێن سیگاری چرس چه ابدُل مُنڈئے گورا زُرت و شُتێن ملّائے بێٹکا و سلام الئیک بوتێن. چُنت منِٹ که گوست بالانچا سیگاری چرس سر کُرت. ملّایا ائولا منی دێما نکَشّت، بله بالانچا گوشت: ملّا جان هچ متُرس اے منی ناکۆزاتک اِنت. دپی کُبل و کڑی و ‹مئید اِن جاپان› اِنت. بیا بکَشّ. اگن اے چرسا مکشّئے تئیی نێم اُمر گڑا بزان زئوال بوت. گڑا ملّایا گۆن کَمُّکے تُرس و لرزا چرس کَشِّت

بزان ملّایا چارمی دم که جت، چرسا ملّا انچۆ گپت که بلۆچی زُبانی پهک شمُشت و لگِّت اردو کنگا که ابئے یار یه کیسا چرس هے جو لوگوں کو آسمان کی ساتویں منزل پر لے جاتا هے. من گوشت: ملّا ترا تپر بلگّات منی پهکێن اردوئے زانت سلام، کیسے ھو؟ مجھے تم سے محبت ھے اِنت که چه امیتاب بَچَّنئے پِلمئے تۆکا یاد گپتگ. شرّ انت انّون تئو گَرک باتئیی منا تاییتے بدئے که منی لۆگئے مردم رازیگ ببنت که من برئوان یورُپا. ملّایا گوشت: یه کوئی بڑی بات نهیں هے. ابهی تُم لوگوں کو ایسا تعویض دونگا، تهمارا کام دس منٹ میں پورا هو جائے گا

ملّا چرسیا مارا تاییت دات و ما بُرت مێتگا. چارێن، لۆگئے مردم یک رۆچے نگوست رازیگ بوتنت. پِتا ٹُکُّرے زمین بها کرت، ماتا وتی سُھر بها کرتنت و مارا شرّێن زرُّک و مرُّکے داتِش. هبدهمی رۆچا جانلا زنگ جت که ما تئیار اێن و تئو هم وتی چن و بندا بکن که سئے رۆچا رند رهادگَ بێن

گڑا ما برابر بیستمی رۆچا دێم په یورُپا رهادگ بوتێن و مئے سپرا دو ماه لگِّت و ما یورُپا رستێن

ما که وهدے یورُپا رستێن، پگرِن کرت نون دگه پهکێن چیزّ شرّ بوتنت، بله بزان کِسّه و کهانی نۆکی بنگێج بئیگا اَنت. په مئولُک و یاکوبا زنگِن جت: ما وه هچَّ نزانێن چے بکنێن بارێن؟ گوشتِش: بازێن چست و اێرے نلۆٹیت هر کجا پولیسے دیستۆ بگوشێت آیی اَم آ ریفیوجی، گڑا شمارا وت بارت مئیارجلّیئے کارگسا سرمنزلَ کنت. ما همے کار کرت و مئے لنکُک و منکُکانی نشانِش گپتنت و مارا همے مئیارجلّیئے ادارها ادارُکی جاھے داتِش که اِدا دو هپتگا بدارێت و دو هپتگا پد شمارا مُکیمی کئیمپا دێمَ دئیێن

ما پدا وتی سنگتانی سرا زنگ جت که ما سرمنزل بوتگێن، بیاێت گندُکے کنێن. اے دوێن واجه آتکنت. انچُش که چمِّش په ما کپتنت کندگا لگِّتنت. اجکّه بوتێن که اِشان چِه مرک اِنت که کِکی کِکی کندگا انت؟ گوشتِش: انگت شمارا بلۆچی چۆلک گورا اَنت، ادا اے گُدانی مُلک نه‌اِنت. گْوَهر شمارا چۆلکانی تها پرۆشیت، سارتی کُشیتۆ، زوت درِش کنێت. بێچارگێن بلُّکئے هبرئے هئیالا کپتان که واکی راستی گوشت که درملکا مردمئے دۆد و ربێدگ کم کمّا گارَ بیت

ما هم گۆن ناکامێن دلے گجری درێسے جت و شُتێن دێم په بازارا. انچۆ که رئوگا اتێن، راهئے تها جُستُن کُرت که مارا گوشتگِش که دو هپتگا رند بیاێت پلان جاگها مارا لهتێن جُست هست‌اِنت. اے چے لۆٹنت جست بکننت؟ جوابِش دات: جُستَ کننت که تئو ملکا چے کُرتگ که په اۆدئے مانگا تئیی جان در ھتر بوتگ؟ تئو باید کئیسے بدئیئے که آ باور بکننت. من گوشت که من وه ھچَّ نزانان چے بگوشان، گڑا چے بکنان؟

یاکوب و مئولُکا گوشت که ما لهتێن کدیمی بلۆچ که دێر اِنت اِدا آتکگ‌اَنت در گپتگ، رئوێن درُستانَ گندێن که ترا شرّ سر و سۆج بکننت. بله اسلی گپّ اِش اِنت که ادا گێشتر سیاسی و مَسیهی کئیسَ چلیت. تئو اگن لۆٹئے تئیی کار زوت‌تر جۆڑ ببنت باید چه اے دوێن راهان یکّے گچێن بکنئے. من گوشت: اے دوێن راه وَه نبنت. مسیھی بئیگئے ناما هچّ مگر، بسّ اِنت که مئے پُچ شتگ‌اَنت دگه نێم‌کپّیێن ایمان مرئوت و مهمتر اِش انت که اگن اے ھال بلُّکا برسیت سکتهے کنت و چاردارئے سرا دێم په کبرستانا برنتی و اگن سیاسی نێمگا برئوان، منی لۆگئے مردمان هکومت گپچلے چگلَ دنت و دلسیاهَ بنت

گڑا منا گوشتِش که واجهکار چه همدا بند بکن و گهتر اِنت که پچ ترّ و برو ملکا و همۆدا پدا دینی مدرسهئے کشا بدار و جاده گواز بکن

چه ناچاری و گۆن ناکامێن دلے گوَشتُن: جھندم سری، وتی سرا سیاسی کئیسئے سَلّهانَ دئیان، چه وتی نێم‌کپّیێن ایمانئے یله دئیگ و بلُّکئے کُشگا شرتر اِنت

پدا من جُست کرت که چۆنَکا گُڑا وتی سیاسی کئیسا سرجم و تئیار بکنان و کئے منا کمکَ کنت؟ گوشتِش که یک واجهے هست‌اِنت که پێسرا دۆرآپئے کلَّگا بلۆچستانا نِشتگ‌اَت و چینچک سال هم خلیجا شێخانی سیاسی مشاور بوتگ و انّون ده پانزده سالی بیت که ادا آتکگ و یک بلاهێن سیاسی جُھدکارے. اے دُنیائے تۆکا هر چے سیاست هست‌اِنت همے مردئے کِرّا اَنت و په اِشکنگا اے واجھئے پیرُک چرچلئے سیاد و همکاسگ بوتگ و واجه‌کار چرچلئے دابێن مزن‌اَگلے

گُڑا همش اَنت ما شتێن واجهئے گندُکا و انچۆ که مئے چمّ په واجها کپتنت، واجهکارئے بلند بالاێن کدّ و چارشانگێن اندام گۆن کۆٹ و پتلون و کراوات و رولکسێن ساهتا که دیستنت، من وتی دلا گوشت واکی چه اشیا دنیائے تها دگه سیاست‌تِر بوتَ نکنت. انچێن سیاسیکارے که مدام واجھئے سر اینچک سیاسی پروَندهانی تۆکا بوتگ که گردناای بچارئے پھک چوکّتگ و گار ‌اِنت

گُڑا واجھکارا مارا انچێن سرپدی دات که چے بگوشان و چے مگوشان. رندا گوشتی که من یک کاگدے هم په تئو نبیسان و دئیان، ھر وھد که دادگاها شُتئے اے منی کاگدا بدئے و ترا دگه کار مبیت و الّما چار و پنچ رۆچئے درمیانا پاس تئیی جێبا بیت

 دادگاھئے وھد رسِت و ما شتێن اۆدا و هر هبرے که واجھکارا مارا سۆج داتگ‌اَت ما گوَشت و آ کاگد هم دات. دادگاها کاگد که دیست سری سُرێنت و گوشتی که اے کاگدئے نبیسۆک کئے انت؟ من گوشت که همے مئے مزنێن سیاسی لیڈر نه، که سکّێن مزنێن سیاسی جُھدکارے

دادگاهئے مردکۆا چۆ چپّ چپّا منا چارت و گوشتی: «منا نه تئیی کاگد کبول اِنت و نه تئیی هبر!» من گوشت که اے چۆن. واجه! اے هما مردما نبشتگ و منا داتگ که دنیائے پهکێن سیاست هماییئے گورا اَمبار انت. گوشتی: «تئو دگه چیزّے گوَشگا ائے و اے کاگد دگه چیزّے نبشته اِنت.» بزان واجهئے سُدّ و سار کجا بوتگ که کاگدئے تۆکا چه نمیرانێن کمالهانئے آوازان هانی و شئے مریدئے کِسّهے نبشتگی

واجهان و بانکان

 اے مئے مزنێن رولکس‌والاێن سیاسی لیڈرئے گپّ و کهانی هما کِسّه اِنت که وھدے که اسپان مان چکّاسئے مئیدانا رئوگئے اجازت مبیت، گڑا چه هران یکّے زرور چکّاسئے آھری کِشکا رسیت و نمبر یکَّ بیت. اے کاگدنبیسێن واجھکار ادا ھما وھدی اتکگ که ھچ دگه جُھدکارێن مردم نبوتگ و انّون زاھرا سیاسی لیڈرے که دنیائے سجّھێن سیاست آییئے گْوَرا اَنت

بله انّون گۆن وتی دانگێن کئیسا ما هم سیاسی بوتّێن و نه ملکا شُتَ کنێن و نه ادا مئے هبران کسّے باورَ کنت. بله یک رۆچے ملّا چرسیئے وهما کپتان و په بالانچا زنگے جتُن که ملّا چرسی بلکێن منی مشکلا گۆن تاییتے سرانجامے بدنت! بله ملّایا گوشتگ‌اَت که اے کار چه منی واکا در اِنت و منی دم و دوتّ و تاییت گۆن پرنگان کارَ نکننت. اگن تاییتے گۆن پرنگان کارے بکنت گڑا بسّ پلّیریئے واجهئے تاییت و دْوا اَنت

انّون ما یک مردمے دێم داتگ پلّیریئے واجهئے گورا و واجها ھم وتی نێکێن دْوا کرتگ‌اَنت و ما ھم همش انت نِشتگ و دردئے گانایا جنَگ و چارگا اێن که پلّیریئے واجهئے دوا بارێن مئے دێمی دادگاها چے کننت؟

Don’t miss posts from Balochistan Times!

We don’t spam!

+ posts

Leave a Comment