Habib Kadkhodai

Gawlok o Mollá Charsiay táit

(É nebeshtahá Arabi rahbandá ham wánta kanay)

Man cha mátá wahdé ke pédá bután o chammon pach kortant, chárán mani sajjahén kahólay mardom anchó gal ant, har yakké pa démé gón warh warhén tárip o sepatán maná tawára jant. Tru ján pa saré gal ent o sáhaté sad bará watá mani sará nadr o kawliga kant ke chamrók jáné pédá butag. Máta gwashit mazár jáné pédá butag. É némagá ballok o piroka gwashant sardáré pédá butag, á némagá gohár gwashagá ant dáktar ján o páyleth jáné pédá butag.

Anchó lógay mardom pádáni sará óshtátagant ke Hodá makant maná hordén tap o nádráhié begipt, harkas pa sare wat hayráté kant. Yakké pasé koshit, yakké góké, dega yakké Shay Kallagay zyáratay swáliga bit. Man anchó gawlok o náz o náyápt án ke cha mehr o moribatá abéd dega hech chizza nagendán. Man gwánzagay tahá galá bál án, cha zeminá chest án, gón watá hamé gwashagá án ke donyáay bématth o békecchah man wat án o bass.

Lógay mardénchokk éwaká man atán. Nun ke anchosh man daré daré master bayán atán, man har róch wasshokén sárháyag o satáyán eshkonagá án. Shomá wata zánét bázén sárháyag ensáná cha zeminá chesta kant o mani bagal gwát gerán ant. Nun man watá wati tahá anchó borz lékagá án, gón wat gwashagá án ke mani paymén chóthkoláh o chóthgiwárén sharborr, é donyáay tahá néstent o éwaká bóigay poll man án.

Wahdé ke man eskul bendát kort, hech ketábéay dapon pach nakort, bale chárán har róch mani lambar nózdah o bist ant. Man pegr kort haw…nun man án o man, bale bezán é mani nózdah o bistén lambaráni kessah o kaháni esh ent ke may zámát eskulay hedhmásther ent o é dega mástheri gwashtagant ke mani waserkzátká cha nózdahá kamter madayét ke é, lógay yakkén mardénchokk ent o eshiay gohárá wati brát cha man ham dóstter ent. Agan shomá kammokén lambari bedayét, gohári maná sér cha zá o habara kant. Zá o habará jahndam, tán sabáhá maná nendag o pád áyagay sezáyá dant.

Anchosh ke man rodán o mazan bayán án o bagaláni gwát géshter bayán ant, nun pa é báwará rasetagán ke cha man dega hechkas sharter o zántkárter é donyáyá néstent. Hodá ján zendé mani nasibá bekant dega chont sálá molkay sarmasteri o lidhariá dastá gerán o anchosh gón hamé dhalagén hayálán atán ke yuniwersithiá sar bután o man angat hamé hayálay tóká atán ke donyáay bóigay poll éwaká man án.

Yak róché má kelásá wánagá atén, mástherji lagget wati sárháyag o táripá. Gwashti: “Man é kortag o á kortag.” Maná é habará sakk tawrént o gaynz geptán. Zenday tahá awali bar at ke degaréá watá mani démá chó sárhát. Man cha adáré dapá zort ke: “Taw ché gwashagá ay mástherji? Taw sará barábar ay? Watsará wat, taw wati bagal gwát dátagant. Agan tará o yuniwersithiay é dega mástherán dánchópay tahá bechópay bechópay, shomá sajjahén mani cháreké nabét. Berawét dega jágahé wati (golán bekeláénét) tárip o satáyá bekanét.”

Bezán mástherjiárá é habará sakk tawrént o é dega ostádi gwashtant ke é sorotthén bachaká sharr berépénét o hech lambari madayét. Dáneshgáhay chár sál purah but bale man angat wati wánag pa ásar o saburat narasént, cháret ke géshter dáneshgáhá bedárán mardom kalága gerant. Man chérokái wánag angár kort bale mardománi démá gwashton ke wánagon pa saburat raséntag, bale ádároké pa kárá wákona nakant o kammokén damé sásárán gorhá démterá káré dast o páda kanán.

Man har róch wájahkári kóthé gwará kort, bagal gwáta dátant, cha lógá dara bután o molkay sarhak gwáza kortant, yá ke baré baré bégáhána shotán dini madresahay kashá ke hamódá métagay bachaka átk o moccha butant yá ke baré baré cha dini madresahay kashá tánke Miránay pallay gwará kadama jat.

Bale nun moddaté bayagá ent ke gón watá jérhagá án o watárá hamé gwashagá án róché na róché ásar mardom sarpada bant ke mani wánag némkappi butag o é dróg tán kadi chér o andém buta kant? Gorhá yak paymé nimmóné bekanán o cha molká dar bekapán ke cha é mazanén drógá dar gazá o dar amán bebán.

Yak bégáhé anchó ke pésarigén rócháni dábá sarhak gwáz kanagá atán, may syádé ke námi Jánal Gázailkassh at, sarhakay sará gón man dochár kapt. Man gón áiá tayár jórhi kort, hamé óshtátgén jágahá wájahá darráént: “Maná sharr pahell kan, man cha molká rawán.” Gón hamé habaray darráénagá ajekkah bután. Man ham cha adáré jost kort: “Kojá raway?” Passawi dát ke Yuropá. Man padá ájekkah bután o gwashton: “Jánal ján! Yuropay rawag ásán naent.”

Na, man cháret, Jánal ján nun hech paymá dáragay dábá naent o pádi yak kalléá kortag o gwashit: “Har dáb mantag man Yuropá berawán. Bass mani do sangáray gázáil pasht kaptag, é doén sangárán janán o máshiná bahá kanán o zarrán wati saparay nawl o bárhaha kanán.”

Padá má jost kort: “Chónaká raway?”

“Bale, chó rawán: Yuropá wati molkáni simsar pach kortagant. Sajjahén mahluk chandhag o rawagá ent. Záná taw sarpad naay ke Yákub o Mawloká do máhá pésar wati pas o gók bahá kortant o dém pa Yuropá shotant o annun sar butagant. Maná Bogay Gaws begipt, annun anchó barábar ant, do máhay tóká harkasá pa watá yak Áypawné zortag.”

Gorhá man hamódá thóthal jat ke man agan edá bedárán mardom sahig bebant man yuniwersithi halás nakortag, mahlukay démá páshka bán. Man ham beshoténán sakk sharr at.

Man cha Jánal jáná jost kort: “Kadi? Kojám róchá pakká rahádaga bét?” Gwashti: “Hodal Benzwálá, benzay bahá kanagá Chahbárá shotag, á byayt o man é doén sangárán bebarán, bisté róch dega rahádaga bén.”

Gorhá gwashton ke shomá pésh cha eshiá ke rahádag bebét, allamá maná sahig bekanét. Chárán balkén man ham átkán. Jánal Gázáilkasshá gwasht: “Allamá pésh cha sar o sargerá tará sahiga kanén ke taw ham tayári bekanay. Sakk wassh ent agan taw byáay bale mani dela najant ke taw gón má byáay. Taw wati kahólay gawlok ay.”

Gorhá man shotán lógá o habaray saron kammoké záher kort, chárán hechkas dast nazziká naylit. Mátá gwasht: “Taw agan beraway tará mani shir nápahell ant.” Balloká ham gwasht: “Bábá ján! Hamedá benend, ché kanay raway káperáni molká? Tai imán sosta bit o tai dód o rabédag pahk gára bant.” Gohárán ham sarig gotthá kort ke taw may yakkén brát ay. Taw beraway edá márá zahira koshant.

É Jánalay bist róch tamám bayagá ant, chárán lógay mardom hech dábá razá nabayagá ant. Shapé baytheká man o mani nákózátk Bálanch neshtagatén, Bálanchon gwasht ke byá maná choshén erádah o maksadé hastent bale lógay mardom rázig nabayagá ant. Gwashti: “Hech paréshán mabay, maná yak molláé zabardastén hast ke tará táité dant ke sajjahénán anchó deltarréna kant ke á wati dapá tará begwashant ke beraw. Bale é mollá pa harkasá choshén kára nakant. Yá pa wati nazzikén bél o bráhondagán é kárána kant yá ke kaséá bázén zarré bebit, yá ke wasshrangén ensáné bebit. Bale nákózátk ján! Taw hech paréshán mabay, mollá mani sangat ent, má modám hórigá charsa kasshén o pa chars kasshagay nimmóná rawén, sari ke dhambaret neshahay tóká pakká tai kárá kant.”

Má chont espéshelén sigári chars cha Abdol Mondhay gwará zort o shotén molláay baytheká o salám alayk butén. Chont meneth ke gwast Bálanchá sigári chars sar kort. Molláyá awalá mani démá nakasshet, bale Bálanchá gwasht: “Mollá ján! Hech mators, é mani nákózátk ent. Dapi kobl o karhi o ‘Mayd en Jápán’ ent. Byá bekassh. Agan é charsá makasshay, tai ném omr bezán zawál but.” Gorhá molláyá gón kammoké tors o larzá chars kasshet.

Bezán molláyá cháromi dam ke jat, charsá mollá anchó gept ke Balóchi zobáni pahk shamosht o lagget Ordu kanagá kanagá ke: “Abay yár ye kaysá charas hay jó lógóń kó ásmán ki sátwéń manzel par lé játá hay.” Man gwasht: “Mollá! Tará tapar belaggát, mani pahkén Orduay zánt ‘Salám, kaysay hó? Mujhay tum say mohabat hay’ ent ke cha Ámitáb Bachanay pelmay tóká yád geptag. Sharr ent annun taw gark bátay, maná táité beday ke mani lógay mardom rázig bebant ke man berawán yuropá.” Molláyá gwasht: “Ye kói barhi bát nahiń hay. Abi tom lógóń kó aysá táwiz dungá, tomhárá kám das meneth méń purá hó jáay gá.”

Mollá Charsiá márá táit dát o má bort métagá. Chárén, lógay mardom yak róché nagwast rázig butant. Petá thokkoré zemin bahá kort, mátá wati sohr bahá kortant o márá sharrén zarrok o marroké dátesh. Habdahomi róchá Jánalá zang jat ke má tayár én o taw ham wati chen o bandá bekan ke say róchá rand rahádga bén.

Gorhá má barábar bistomi róchá dém pa Yuropá rahádag butén o may sapará do máh lagget o má Yuropá rasetén.

Má ke wahdé Yuropá rasetén, pegren kort ke nun dega pahkén chizz sharr butant, bale bezán kessah o kaháni nóki bongéj bayagá ant. Pa Mawlok o Yákubá zangen jat: “Má wa heccha nazánén, ché bekanén bárén?” Gwashtesh: “Bázén chest o éré nalóthit, har kojá polisé distó begwashét: ‘I am a refugee’. Gorhá shomárá wat bárt mayárjalliay kárgesá sarmenzela kant.” Má hamé kár kort o may lankok o mankokáni neshánesh geptant o márá hamé mayárjalliay edárahá adároki jáhé dátesh ke edá do haptagá bedárét o do haptagá pad shomárá mokimi kaympá déma dayén.

Má padá wati sangatáni sará zang jat ke má sarmenzel butagén, byáét gendoké kanén. É doén wájah átkant. Anchosh ke chammesh pa má kaptant kandagá laggetant. Ajekkah butén ke eshán che mark ent ke keki keki kandagá ant? Gwashtesh: “Angat shomárá Balóchi chólak gwará ant, edá é godáni molk naent. Gwahr shomárá chólakáni tahá próshit jahandam, sárti koshitó, zut daresh kanét. Bécháragén ballokay habaray hayálá kaptán ke wáki rásti gwasht ke darmolká mardomay dód o rabédag kam kammá gára bit.

Má ham gón nákámén delé gajari darésé jat o shotén dém pa bázárá. Anchó ke rawagá atén, ráhay tahá joston kort: “Márá gwashtagesh ke do haptagá rand byáét pelán jágahá, márá lahtén jost hastent. É ché lóthant jost bekanant?” Jwábesh dát: “Josta kanant ke taw molká ché kortag ke pa óday mánagá tai ján dar hatar butag? Taw báyad kaysé bedayay ke á báwar bekanant.” Man gwasht: “Man wa heccha nazánán ché begwashán, gorhá ché bekanán?”

Yákub o Mawloká gwasht ke má lahtén kadimi Balóch ke dér ent edá átkagant dar geptag, rawén drostána gendén ke tará sharr sar o sój bekanant. Bale asli gapp esh ent ke edá géshter syási o Masihi kaysa chalit. Taw agan lóthay tai kár zutter jórh bebant báyad cha é doén ráhán yakké gechén bekanay. Man gwasht: “É doén ráh wa nabant. Masihiatay námá hecch mager, bass ent ke may poch shotagant, dega némkappién imán marawt o mohemter esh ent ke agan é hál balloká berasit sektahé kant o chárdáray sará dém pa kabrestáná baranti o agan syási némagá berawán, mani lógay mardomán hokumat gapchaléá chagla dant o delsyáha bant.

Gorhá maná gwashtesh ke wájahkár cha hamdá band bekan o gehter ent ke pach tarr o beraw molká o hamódá padá dini madrasahay kashá bedár o jádah gwáz bekan.

Cha náchári o gón nákámén delé gwashton: “Jahndam sari, wati sará syási kaysay sallahána dayán, ke cha wati némkappién imánay yalah dayag o ballokay koshagá sharter ent.”

Padá man jost kort ke chónaká gorhá wati syási kaysá sarjam o tayár bekanán o kay maná komaka kant? Gwashtesh ke yak wájahé hastent ke pésará Dórápay kallagá Balóchestáná neshtagat o chinchok sál ham Khalijá shékháni syási mosháwer butag o annun dah pánzdah sáli bit ke edá átkag o yak baláhén syási johdkáré. É donyáay tóká har ché syásat hastent hamé marday kerrá ent o pa eshkonagá é wájahay pirok Cherchelay syád o hamkásag butag o wájahkár Cherchelay dábén mazanaglé.

Gorhá hamesh ent má shotén wájahay gendoká o anchó ke may chamm pa wájahá kaptant, wájahkáray boland o báláén kadd o chárshánagén andám gón kóth o patlun o kráwát o Ruleksén sáhatá ke distant, man wati delá gwasht: “Wáki cha eshiá donyáay tahá dega syásatter buta nakant. Anchén syásikáré ke modám wájahay sar inchok syási parwandaháni tóká butag ke gardenái becháray pahk chukketag o gár ent.”

Gorhá wájahkárá márá anchén sarpadi dát ke ché begwashán o ché magwashán. Randá gwashti ke man yak kágadé ham pa taw nebisán o dayán, har wahd ke dádgáhá shotay é mani kágadá beday o tará dega kár mabit o allamá chár o panch róchay darmyáná pás tai jébá bit.

Dádgáhay wahd raset o má shotén ódá o har habaré ke wájahkárá márá sój dátagat má gwasht o á kágad ham dát. Dádgáhá kágad ke dist sari sorént o gwashti ke é kágaday nebisók kay ent? Man gwasht ke hamé may mazanén syási lidhar na, ke sakkén mazanén syási johdkáré.

Dádgáhay mardakóá chó chap chappá maná cháret o gwashti: “Maná na tai kágad kabul ent o na tai habar!” Man gwasht: “ É chón? Wájah! É hamá mardomá nebeshtag o maná dátag ke donyáay pahkén syásat hamáiay gwará ambár ent.” Gwashti: “Taw dega chizzé gwashagá ay o é kágadá dega chizzé nebeshtah ent.” Bezán wájahay sodd o sár kojá butag ke kágaday tóká cha namiránén Kamálhánay áwázán Háni o Shay Moriday kesshé nebeshtagi.

Wájahán o bánokán!

É may mazanén Rulekswáláén syási lidharay gapp o kaháni hamá kessah ent ke wahdé ke aspán mán chakkásay maydáná rawagay ejázat mabit, gorhá cha harán yakké zarur chakkásay áheri keshká rasit o lambar yakka bit. É kágadnebisén wájahkár edá hamá wahdi átkag ke hech dega johdkárén mardom nabutag o annun záherá syási lidharé ke donyáay sajjahén syásat áiay gwará ent.

Bale annun gón wati dátagén kaysá má ham syási butén o na molká shota kanén o na edá may habarán kassé báwara kant. Bale yak róché Mollá Charsiay wahmá kaptán o pa Bálanchá zangé jaton ke Mollá Charsi balkén mani moshkelá gón táité saránjámé bedant. Bale Molláyá gwashtgat ke é kár cha mani wáká dar ent o mani dam o dutt o táit gón parangán kára nakanant. Agan táité gón parangán káré bekant, gorhá bass Palliriay wájahay táit o dwá ant.

Annun má yak mardomé dém dátag Palliriay wájahay gwará o wájahá ham wati nékén dwá kortagant o má ham hamesh ent neshtag o darday gánáyá janag o cháragá én ke Palliriay wájahay dwá bárén may démi dádgáhá ché kanant.

Don’t miss posts from Balochistan Times!

We don’t spam!

+ posts

Leave a Comment