ساجِسّین! اَے ساجسّینئے!

دو مارچ اِنت، یار! دو مارچ چه 2020ءَ پد بلوچ کلچرڈے نه‌اِنت. همے دو مارچ، تاں ما سرپد بوتگیں که بلوچ کلچرڈے ءِ درگتءَ برجم دارگ بیت، ما اسلءَ نه زانته چون به کنیں. برے ما گوشتگ اَڑے بلوچانی وتی اڈّ کرتگیں ائیید اِنت، بله پدا اِش که اے روچءِ هالت تو وت دیستگ‌اَت. نوں مارا همے دو مارچءَ بزاں بِرّ کُته بوته. بله تو اے جیڑه هم گیشّینت. نوں مردم پکّا بوت که دو مارچ هَرابین و نه‌وَشّیں روچے.

من چوناها گوں تو اے روچءَ ابید هم گپ کناں. باز گپّ. برے برے من تئی دوستناکیں سئوتان گوش داراں، ءُ برے برے من انڈیاءَ اے آر رحمانءَ بگر تاں ریکها بهارَدواج ءُ وشال بهارَدواج ءُ گُلزار ءُ هری هِرن ءُ نوران سِسٹرز ءُ نورا فتیهی ءُ هر هما کَسءَ که نورے پِر اَت، دَر آ، دُرسانی کرّا رئوگ ءُ گْوَشگِش لوٹاں که شما ساجِسّینءَ سَکّ دوست بوتگ‌اِت. ءُ برے برے من هئیالانی تها کیفی خلیلءَ هال دئیگا آں که ساجِسّینءَ تئی هر سئوت گوش داشتگ ءُ تئی گوش دارگءِ آئیءِ وتی جندءِ لاجِک ءُ سئوب بوتگ‌اَنت. ءُ برے برے من بَس تئی اَکسان چاران ءُ گپّاں گوش داران ءُ کَنداں. هئو، مرچاں من نه گْریواں. برے برے من وتا ملامت کناں که اَڑے ساجِسّینءِ ڈئولیں مردمے چه مئے نیاما شُت ءُ سئے سالءِ تها مئے په آئیءَ اَرس هُشک بوتنت. بله سئے سالءِ تها سَکّ باز چیزّ بوت، ساجِسّین! چه تئی رئوگا پد مردم شنگِت اَڑے!

بله هئو، چو که تو وت هم انچیں روچانی درگتءَ هبر کُرتگ ءُ چیزّے نه چیزّے نبشته کُرتگ، گڑا من هم ترا لهتُکیں چیزّ گوَشگ لوٹاں.  

ساجِسّین، یار! مردم که رئوت گوں آئیءَ گپّ هم هلاس بنت. پَشت کَپتگیں گپّ تهنا اِش بیت که تو مارا سَکّ یاد کائے ءُ پدا مردم بَسّ دمانُکے گیمُّریت. ءُ کترهے بےتئوار بیت. ءُ پدا همے پاپی پیٹ، هاهاها…! همے پاپی پیٹ ءُ دنیاءِ اے دگه جنجال. بله من ترا مرچی سئے سالءَ پد گوَشگ لوٹاں که تو مارا چوں یاد کائے!

زانئے؟

من وتی جندءِ گپّءَ کناں که گوں تئیی تْرانگ ءُ یاداں من بنداتءَ چون بوتگان ءُ نوں چوناں؟ بزاں وهدے من سدّک بوتّاں که نوں تئو نئیائے، ائوَلسرا وَ منا سکّ تئورِته ءُ من سَکّ گْریتگ. ءُ منا هر هما جاگه ءُ گپّءَ تئورینته که وڑے نه وڑےءَ تئیی تْرانگءَ گیتکگ‌ئےِ. من لوٹته که دگه چیزّے سوچ بکناں، بله پدا هر چیزّ شُتگ ءُ نوکیں تْرانگےءَ لَگّته و پدا همے وڑا یادانی کُدامے منا پَتاهاں بوته. پدا کَمّک وهدا رند اُپسلا یا اِستُکهُلمءَ گردگءِ وهدا من هما جاگهاں رئوگ نه لوٹته که تو گون بوتگئے ءُ پدا هما جاگهاں که تو گون نه بوتگئے، گیشتر تئی ترانگءَ گیتکه. رندا دگه وهدے آتکه که تهنا تْرانگاں کار نه کرتگ ءُ وهدے تئی یاد آتکه، من هما هئیالءِ تها جَلّتگان ءُ تْرانگ کئولء جئور پُلّئیگا ڈیٹئیلَن یاد کرتگ‌اَنت. تئی گوَشتگیں هر لبز، تئی تئوارءِ ٹون، اگں کندگے مان‌ئےِ بوته، تئی باڈی لینگویج ءُ تئی هما دمانءِ سجّهیں سُر ءُ پُر. انچو که گِندئے ماتے وتی چُکّءِ لئیبوکان ءُ کَسانیءِ سجّهیں چیزّان چِنت ءُ یَکجاگه کنت، چیا که نوں آئیءِ گوَنڈو جوڑُک اِنت ءُ گوں اِشاں لئیب نه کنت. ءُ هما گُد ءُ بوٹ ءُ کتاب ءُ کاپی که کم کمّا یکجاگه‌ئےِ کتگ‌اَنت که نه دئور دئیگا دل‌ئےِ بنت، نه ایر کُرتِش کنت. همے ڈئولا من تئی ترانگ چِتگ ءُ یَکجاگه کتگ‌اَنت که نه سوچ کت کُتگ‌اَنت ءُ نه سوچ نه کُت کُتگ‌اَنت. ءُ نوں من هما جاگها آں که تئی ترانگ وَتسرا وت، بے جُست ءُ پُرسءَ کاینت. چو لوگءِ جندءِ مردمءَ، که گِندئے کلیتّ‌ئےِ گون اِنت، نه دَرءَ ٹُکّیت، ءُ نه گَنٹیءِ زئیان جَنت. بَس دَرءَ بوجیت ءُ پُتریت. ءُ نوں چُش اِنت که ما ایں، جاگه اَنت، مردم اَنت، گپّ اِنت ءُ لهتیں اَنچیں وَراک اَنت که بَس گوں تئی ترانگاں بَندوک اَنت.

متلب، اِنسان دگه هِچّءِ گْرادَگ مه زانت؟ هر رو آچار گوشت؟ هر رو آچار گوشت؟ بله هما سَبزُکین دْراجیں سَبزی که باریں نام‌ئےِ چے اِنت، چُو تَرُّکءِ رنگ اِنت گِندئے، خئیارءِ، هئو همے. اُردو والا نام وَ گِرَگ نه بیت بنّامیءَ، بله هئو، همے سبزیءَ که هرکس به گْرادیت، ما گوَشیں که اے ساجِسّینءَ که چو گْراسته، کَسّ آ ڈئولا گْراست‌ئےِ نه کنت. بله یار، هما ائولی رندءِ وڑا پدا تو نه گْراست.

گوَشیت، ”مهلب بلوچ! اے سبزیءَ تو زندگیءَ بیهال نه کنئے.“

”چون؟“

”اے هاسیں ریسیپی‌یے، سیمءِ ریسیپی اِنت. تو بوَرئےِ، پدا ترا ریسیپیءَ گوَشاں گوں.“

ما که وارت ءُ هلاس کت. من گوَشت: ”بارین!“ ءُ پدا همے باریناں که تو سرپد بوتگئے نه، کَسم اِنت.

”هاں، چون اَت؟“

”سَک وَشّ اَت. نوں ریسیپی‌ئَے باریں بگوَش.“

”اے من وُڈکهءِ تَڑکَهے جتگ‌اَت!“

”نَکس! اے تو وَڈکهءِ تَڑکه جتگ‌اَت؟“ ءُ باوَر کن چه هما روچءَ پد من هر رندا که گوَشاں که من زندگیءَ هِچّ ڈْرِنک نه کتگ، من تْرانگءَ کَپاں که نه من سیمءِ ریسیپی والا سبزی وارته! گوں وُڈکهءِ تَڑکهءَ!

اَنّوں یَک روچے من گوں سنگت ءُ دزگْواراں ورَگ وَرگا شُتاں، گڑا اودا هم تئی پَسُندءِ وراک وارت ءُ دُرس وتی وتی گپّان اَتنت ءُ من ترا یاد کنَگا اَتاں، هما مردءِ ڈئولا که لَهڑیں ماش‌بَٹّءِ دَپارے دپءَ کتگ‌اَت‌ئےِ ءُ دپ‌ئےِ بُنگل اَت ءُ چمّ‌ئےِ شینکی اَتنت ءُ اَرسءَ گُلگُل بوت ءُ اینگُر ءُ آنگُر چارَگا اَت ءُ جُهدا اَت که مه گندیت که کئے آئیءَ گِندَگا اِنت. تاں کُچِک‌رُسوائی همے دپارئےِ ایر بُرت. چمّ‌ئےِ انگته سرءِ تها اَتنت ءُ جُست‌ئےِ کُت:

”اے بانءِ کُنٹ چُنت اَنت؟“ من هم وتی اَرس سوچاکیں وَنڈالوءِ نامءَ کُتنت ءُ گوں ٹِشو پیپرےءَ پَهک کتنت. ءُ کَسّءَ هِچّ نه زانت. من بله محمد هال دات که منی کُمپیسءِ فاوَریت وراک بوتگ. ءُ نه محمدءَ زانت که کُجام کُمپیسءِ ءُ نه جُست‌ئےِ کت.

ساجِسّین، یار! اَسلا ترا دُرسیں سنگت سَکّ یاد کننت. مالیءَ همیش اِنت که تئی لِگیسی شَرّ داشته. بله هما جاگهءَ که په تو هبر کنگی بیت، گوَشیت ”گوں من نه بیت، منی لِنگَ دْرهَنت. من هئیدَ باں.“ نوں من نه زاناں اے تئی لِگیسیءِ سئوب اِنت اگں دگه مَسلهے، گوَشیت من گُروءِ بارئوا هبر کنَگ لوٹاں، منی یادداشت رئوت.

موکو هما اِنت که شُته، پدا نئیاتکه. بله آتک هم نه کنت، چیا که سویڈنءَ آیگ ءُ ترا نه گِندگ سَکّ گْران اِنت. یار! اِدا بیئیت ءُ ترا مه گِندیت، سَکّ درد بیت.

ءُ تاج! تاج، وَ تئی نامءِ جندءَ نه گیپت. ما که تئی نامءَ گِریں، من ماراں که آئیءِ مِکینزم چو مِکئےءِ نزامءَ بیت.  ءُ دگه باز براں که گوں سنگتاں هال بیت ءُ تاں دیراں ما دلءِ سوکءَ ترا ٹئیٹ زاه دئیاں. هئو، زاه! انّوں یَک روچے من بَسءِ تها نِشتگ‌اَتاں که لهتیں گونڈو دمان په ساهت هما اِف لبزءَ گوَشگا اَت. ءُ منا هما دمان یاد آتک که تئو همے ف والا کتاب وَنتگ‌اَت. هئو، اے فیملی نبشتانکے، من لبزءَ نَگد کُرت نه کناں، بله همے نام نه گِروکیں کتابءِ وانَگا پد تو دمان په ساهت همے لبزءَ گوَشگا اَتئے. اے کتاب تو منا هم دیم داتگ‌اَت، من کَمّک وَنت، بله پدا منا مُردنی اِنت مئیار بوت. بله شُگر اِنت، من نه وَنت. متلَب مردم …

اَڑے، تئو منا اَبیتک کُت، ساجِسّین! بَس گپّ همیش اَتنت. گپّ تو زانئے هَلاس بنت ءُ پدا مردمءَ هچّ گپّءِ جواب مه رسیت، مردمءِ جند کُٹّیت، گپّ وتی جاگهءَ!

اَڑے، ترا گوَشاں. اے نبشتانکءِ واستا وتی نوکیں اَکسے راه دئے نه !

همے جاگه ! همے جاگهءَ من تئی سرا سَک نُرُنڈاں ! یار، مردم باید اِنت سئے سالءِ تها چو کْوَهن مه بیت که نوکیں اَکسے هم مه بیت‌ئےِ.