منا تئیی اۆماناں زُرتگ‌اَت. بله هما اِنت که تئو شتگئے، من هر رۆچ جێڑتگ که تئیی کبرئے سرا بیایاں، چے بگوشاں؟ چے بکناں؟ تئو که هست بوتگئے من دماں‌په‌ساهت تئیی کرّا آتکگاں که منا گۆں تئو کارے چیزّے بوتگ، تئیی گم پِر بوتگ که بارێں چۆن ائے. بله نوں من چیا پێداک آں. کبرێئے سرا مردم رئوت چے کنت؟ یا وَه گرێت یا دْوا کنت بله کپۆتُک! په تئو چے دْوا بکناں؟ تئو وَه بهشتیے ائے و تئو سجّهێں زندگیا دردا ابێد هچ ندیستگ. و اے مۆمبَتّی و پُلّانی اراده که من کرتگ‌ات که تئیی کبرئے سرا کاران و رۆکِش کناں، ترا اشانی هاجت وَه نێست، ڈَبُّل! گڑا من کایاں چے کناں؟ گرێواں؟ نه، اے پدی من پئیسله کرت که نگرێواں. بله دل هچ پئیما منا نَمرّێنگا اَت. من وتارا شَرّیا زاناں، کپۆتی! که اگن من مئیایاں، من سجّهێں شپا جێڑاں که من کپۆتئے کِرّا نَشُتاں.من زوت زوتا پاد آتکاں. سوٹر و کۆٹ و کُلاه بوتّان و رَه گِپتاں. وتی هئیالانی تها جێڑان اتاں که چے بِگراں؟ پُلّ، زَردێں پُل… و دو چراگ و مُلکی چراگ. اسپێتێں چِراگ. و مۆمبَتّی.
“لالالالالالا… لا … لالا لا … لالا” مَردێا که سَرا، منی دلا، برابر نه‌اَت یا نشه اَت، منا چه منی هئیالاں در کرت. تاں اے مرد چه منی چمّاں گِستاه بوت، من چاراں کرت. و دلا جێڑِت که کپۆت اشیئے ڈئولا بوتێں هم شَرّ اَت… دماگا گْوشت چُشێں زندئے چے پایدگ اِنسان مزانت که من چۆن آں، چۆن نه‌آں. و کپۆت! تئیی مات تئیی کبرئے سَرا پُل و مۆمبتّی آرگا اَت و گنۆکے دیستی چُش سۆچ کنگا اَت که چشێں زندا چے پایدگ.
“چه کُجا چِراگاں بِگراں؟” من وتارا جُست کرت. نَزانگا اتاں. یک و دو دکّان گُمانا آتک و رندیگا سۆچ کرت که یک برے بازارا رئواں، همۆدا چاراں…ائولی دکّان که منی زهنا آتکگ‌اَت، من همۆدا شُتاں. انچش که پترتاں دێم‌په‌دێما دُرس مۆمبتّی، سنٹاکلاز و کْرِسمسئے سجّهێں چیز اێر اتنت. همدا جنێن مۆم بتّی زورگے وڑا اَت. کرونائے تُرسا دماں‌په‌ساهت برے من چه آییا تَچگا اتاں و برے آ چه من. یک و دو رندا دلا گوشت که جنێنا جست بکناں، “منی چُک مُرتگ. پئیری کَبر کرتگ. من لۆٹگا آں که آییئے کبرئے سَرا چراگے اێر بکناں. من اِدئے رَسمان نزاناں. تئو منا مدَت کُرت کنۓ؟” پدا تئو منا دل نبوتئے. و کپۆتی! تئو زانئے تاں تئو شتگ‌اتئے، من لۆٹِتگ‌ات جهان پُرسیگ ببیت و دُرس منی دێمئے دَردا بْواننت و بزاننت. بزاننت که منی چُک مُرتگ. بزاننت که من سَک درد آں. من لۆٹت که اے جنێن هم منا بزانت بله من جنێنارا هچ نگوشت و وت پَٹّان بوتاں و دلا گوشت که مرچی چیزّے بَران گۆن و کبرستانا کبرانی سرا چاراں بارێں مردماں چے و چۆنێں چیز اێر کرتگ. گڑا هما ڈئولا کناں.
من لهتێں دَرمُلکی چراگ دیست که اِدئے مردم اشانی تها زنڈێں مۆمبَتّی اێر کننت. بله اے منا دۆست نبوتنت. منی زهنا هما اسپێتێں چراگ نشتگ‌اَت.من پَٹّان پٹانا مۆمبتّی دیست که گْریو کئینڈلز نبشتگ‌اَت.”سویدیا هم کبرا گْریو گوشنت؟” من وتارا جست کت. و یاد کنگئے جهد کت که هما جنازه والا زالا چے گوشتگ؟” بله منا یاد نئیاتک. من بله شش دانگ چه همے مۆمبَتّیاں زرت و در آتکاں. نوں منا پُل زورگی اَت. و من ترانگا کپتاں که مۆمبَتّیاں چۆں رۆک بکناں؟
“ایکایا لئیٹرے زوراں” دلا گوشت و انچش که ایکایا پُترتاں دێم‌په‌دێما پُل اێر اتنت. هما ائولی پُلاں که منی چم کپتنت، اسپێتێں پُل اتنت. “اینچک وهد انت که من انگته ادئے پُلانی ناما نزانیں” من گۆں وتا گپّا اتاں. پل من زرتنت و نوں جێڑگا لگّتاں که گُلدانے بزوراں گۆں اگن نه؟ پدا دلا گوشت که اگن اِندگه کبرانی سرا پُل هست که گُلدانێئے تها اَنت، گڑا من هم دێمئے رندا یکّے زوراں. لئیٹر من ندیست و من نزانتگ‌ات که کجا اێر اَنت.
من که کاوونٹرئے سرئے بچکّارا گوشت، “من لئیٹراں نَگندَگا آں” بچکا زانت که اے زال ائولی رند اِنت لئیٹر زورگا اِنت چیا که اِدا لئیٹر مدام کاوونٹرئے کَشا اێر اَنت. من دلا کمّے پشل بوتاں و دلا گوشت که، “لئیٹراں دکانئے تها اێر نکننت که بلکێں کَسے زِدّا بکپیت و دُکانا بُن بدنت.” من پُل و لئیٹر زرتنت و دێم په کبرستانا رهادگ بوتّاں.
منی پاداں گوشئے جُگ بستگ‌ات. و اَندَر بێکساس هۆرک و ابێتک اَت. دماں‌په‌ساهت وتی بَڈّئے بئیگئے مۆمبَتّی و دَستئے پُلاں مارگا اتاں و یکدم هئیال آتک که لئیٹر گۆں من بِه رۆک نبوتگ.
من باز براں جهد کتگ که بزاناں اِشیا چۆں رۆک کننت بله بِه گۆں من نبوتگ. منا یکرندے سنگتێا سۆج دات که اِشیئے جَهلا هما کِلپُکے پِر اِنت، تئو که ٹئیرُکا تاب دئیئے، همے کِلپُکا بِدار، گڑا رۆک بیت. من سۆچ کت که کنگ وَه لۆٹیت، اگن نبوت گڑا چه دگه کبرێا آسے بدَل زوراں…
من چه کبرستانئے دومی سرئے دَروازَگا پُتِرتاں و کبرانی سرا اێرێں چیزّاں چاراں بوتّاں. بازێں کبرێئے چراگ و مۆمبتّی انگته رۆک نه‌اتنت. بله سجّهێں آبادێں کبرانی سرا پُل اێر اَت. لهتێں تاجگێن و لهتێں مرتگێں… گێشتر کبرانی چراگ انچێں لئیٹ اتنت که مۓ مُلکا اِشاں گئیٹانی مِنَگانی سَرا جننت. و من چشێں لئیٹ هما دکّانا که مۆمبَتّی زرتگ اتنت، دیستگ ات بله نَزُرت. یک کبرێئے سرا دو سُهرێن گلاب اێر اَت. “اِدا کئیی مِهر کَلّ اِنت؟” من دلا گوشت. دگه کبرێئے سرا کارڈے نبشتگ‌ات و گۆں دارێا لِچّێنتگ‌اَت. من لۆٹت بْوانانی بله مئیم نکرت. هورت هورتا سْویڈِشا چیزّے نبشتگ‌ات. بازێں کبرێئے سرا کُمبُکێئے کَدّئے مۆمبتّی رۆک اَت. اے منا دۆست بوتنت. دلا گوشت دێمی چکّرا انچێنے گِراں. بله بازێں وئیرانێں کبرێا منا سَک اَبێتک و بێچاڑ کت… و من سۆچ کت که چه من و پد کپۆتئے کبر هم چه هَمێشاں یکّے بیت… کَس نئیئیت و مۆمبتّی رۆک نکنت و پُل اێر نکنت،
“کُجا پَردێسا آتک و مُرتئے، کپۆتی!”
پدا سۆچ کرت که من وَسیّت کناں که منا کپۆتئے کَشا کبر بکننت تاں ما مات و چک مدام یکجاگه ببێں… کمّے تسّلا بوتاں.تاں کپۆتئے کبرا سر بوتّاں، من هُشک اتاں! سُنّ!
من اِدا چیا آتکگاں؟ هما دمانا گُمان کرت که کپۆت اے کبرئے تها اێر دئیگ بوت. و منی وجودئے هر چیز شِنگِت. منی اندرا دنیاے کَرُتک. منی دستئے اسپێتێں پُلّانی رنگ آپ بوت. من پئیسله کتگ‌ات که نَگْرێواں بله من گرێت. پدا بس کرت و سۆچ کرت که نَگرێواں. ائولی رند اَت که من جێڑت که کپۆتئے کبر اِدا مبوتێں. اَنچێں اِهوَتێں جاگهێا بوتێں که من دلئے سێرا گرێت بکتێں. ادا هم گرێوگا مَنا کَسّا نداشت بله مردم رئو و آیا اتنت. “کبر باید اِنت راهئے سَرا مبنت” وتسرا منی دلا گوشت. من نزانت که پُلّانی دێما کُجانگر بکناں.
پێشتری پُل هما ڈئولا اێر اتنت، من هما ڈئولا وتی دستئے پُل اێر کرتنت و مۆمبتّی چه وتی بئیگا کَشِّتنت و لئیٹر. لئیٹر من یک رند دو رند سۓ رند و منی لنکک تُست. کَش و کِرّاں چارِت که اگن کَسے دیست، گوشانی که منا کُمَک بکنت. بله کَسّ ندیست. پدا دو سئے رندا جهد کرت و اے پدی لئیٹر رۆک بوت. من مۆمبتّی زوت زوتّا رۆک کرتنت و لئیٹر اُپّ کرت. کَندگ آتک بله نزانت بکنداں اگن انّه…
Mehlab Naseer has done her Masters in English Literature from the University of Balochistan and has been teaching English Literature and Functional English at the Government Girls' Degree College Turbat and the University of Turbat since 2010.
Mehlab composes Balochi poems, writes short stories and is also a regular translator.
