دِلگۆش: ساجدئے اے آزمانک مهتاک سِچکانا جنوَری 2011 آ چاپ و شِنگ بوتگ.

اے پنچُمی رند اَت که مُبائل پئونئے گَنٹیا آ چه وابا پاد کُرت. بله اینچُک تَهمبُلی نبوت که پئونا چست بکنت و بچاریت که کئے اِنت. تان شپئے نِهنگاما اخبارئے دپترا کار کنگا رند وهدے لۆگا آتک و وپت، تان دومی رۆچئے بێگاها چه نپادئے سرا پاد آیگی تَهمبُل نبوت. ششُمی رندا که گنٹیا تئوار کرت، آییا دلا گوَشت اِمَرجنسی پئونے. چه سرجاهئے چێرا که پئونی کشِّت، چارتی، نمبری پجّاه نئیاورت.

“هلئو. گُلام جان! تئو ائے؟ بارێن مرچیگێن هرتالئے هالان دئے.”

آییا آواز پَجّاه آورت. سێٹ زَپرئے پئون اَت. آییا پکّا کنگی اَت که وتی دُکّانا پچ بکنت یا مکنت. اخبارا کار کنگئے مسترێن نُکسان همِش اِنت که لاشے دَر بکپیت، ترا سد مردم پئون کنت، په اے جُستا که کئیی لاش بوتگ. دۆشی مشکئیا سئے لاش در کپتگ. سجّهێن شپا گُلامئے پئون بُنا اێر نبوتگ. هرکَسی که سیاد و وارسے گار اِنت، درُست پئون کننت. پدا یکّێن مردُمئے واستا بیست بیست مردم جُستَ کنت. پت، ناکۆ، سنگت، سیاسی سنگت، پجّارۆک. اِشانی پئون که بُرّنت، نون دُکّاندار جُستا لگّنت که بارێن هرتالَ بیت یا نبیت؟

“هَرتالئے هالا سهی نه‌آن.”

همے نیّتا که سێٹ زَپَر پئونا بند بکنت و آ پدا بوَپسیت، آییا وتی جواب گوَنڈ گپت. بله مرد رازی نبوت.

“نزانین. لهتێن گشی هرتال اِن، لهتێن گُشی نه‌اِن. من دلا گُشت تئو بلکێن سهی بئے که اخبارا کارا ائے. گُشی بی اِس اۆئے بچکّان گُشته کَسّ وتی دکّانا پچ مکن. ما نون تۆکۆ اێن، دُکّانا پچ بکنێن، مکنێن؟”

گُلاما چارِت اے مرد چۆ بسَّ نکنت، پمێشکا کمّے جێڑگا رند گوَشتی: “بلکێن هم هرتال اِن که زی مَشکئیا سئے گارێن مردُمئے لاش در کپته.” چۆناهیا گُلامئے جندئے دل جَم نه‌اَت که چێا هرتال اِنت.

“بَزّگ…! بی اِس اۆ والا بوتگ‌اَن؟ بلکێن کۆهئے مردم بوتگ‌اَن؟ مئے مُلکی مردمے گۆن؟ اے لۆنڈۆان ٹۆپے بلَگّا، اِشان مهلوکا نپَسا رَسێنته. بارێن سرکارئے رئوگئے هال نے؟” سێٹ زَپرا یکّێن ساها همینچُک سوال جُست کرت، گُلام همے هالئے دئیگا پشۆمان بوت. گُلاما سئے رندا پدمان‌پدا گِهاسِت، چمّان لَتارانا جواب دات: “یکّے بی اِس اۆ والاے بوته، آ دگه انچێن بلۆچ بوتگ‌اَن.”

گُلامئے هئیال همِش اَت که اے گپّا رند سێٹ زَپر کمّے بش‌بشَ وارت و پئونا بندَ کنت، بله آ انگه یکیم نه‌اَت. “گُڑا منی هئیالا اے هرتالئے هال درۆگے. مَشکئیا مردُم جنگ بوتگ‌اَن، اِدا پرچا هرتالَ بی، انچۆ نه‌اِن؟”

گُلاما نون هبر کنگ تُشے هم تَهمبُل نبوت. “هئو”ی کرت و بسّی کرت. بله پدا دلا جێڑِتی که اے مرد چۆ بسَّ نکنت، پمێشکا چه اِد و پێسر که سێٹ زَپرا دگه جُستے کرتێن، آییا گوَشت: “واجه! دگه کارے هست‌اِن، گُشت کنئے.”

“اِنّه، پُلّۆ! سلامت باتئے.” اے رندی گلامئے اَکلا کار کرتگ‌اَت و سێٹ زَپرا اجازت کرت و پئون بند کرت.

بله نون گُلامئے واب پرُشتگ‌اَت. آییا ٹێمب چارِت، نۆکی سهبئے هشت بج اَت. آییا تَنینگه سئے گنٹه نبوتگ‌اَت که وپتگ‌اَت. اَسُرکَزایا اخبارئے دپترا رئوگی اَت. اگن وابی پوره مبیت، سجّهێن رۆچا مۆنڈارۆ بیت و کار کرتَ نکنت. هرتالَ بیت شَرّ، نبیت شرّ، آییا کارا هر هالا رئوگی اِنت. جنگ ببیت یا هئور و توپان، اخبارئے دپتر بندَ نبیت. چۆناهیا وَه هچبر آییا کارئے رئوگ وَشَّ نبوت، بله هرتالانی رۆچا که اے دگه درُستانی چُٹّی اَت، آییا گوَشئے دپترئے رئوگ مَرک اَت. چۆ سێٹ زَپرئے وڑا اگن دُکّاندارے بوتێن یا سرکاری مُلازمے یا بئینکێا کارا بوتێن، مرچی شَرّ شَرّا چُٹّی اَتی. چُشێن سیاسی جاوَران که هر هپتگ دو رۆچ هرتال اَت، آییا هچّ وڑێن نپے نرسگا اَت.

شپا کارا رئوگی اَت، پمێشکا آییا پئیسله کرت که ناشتهَ کنت و پدا وَپسیت. بله انچۆ ژند اَت که نپادئے سرئے پاد آیگی تَهمبُل نبوت. تان دێران اے کپّ و آ کپّا لێٹِت. چۆناها وَه آییئے زِهن دۆشیگێن اخبارئے کاران انچۆ دَمبُرده اَت که هچّ وڑێن جێڑگئے وڑا نه‌اَت، بله همے چُرت آییا واب کپگ نئیلگا اَت که بارێن مرچیگێن اخبار که آییا زی اڈّ کرتگ، چۆن اِنت…

آ، شهرئے مسترێن اِنگرێزی اخبارئے سِٹی اێڈیٹر اَت. وابا پاد آیگا رند مدام ائوَلی کار آییا همے کرت که وتی و دومی اِنگرێزی اخباری دێم‌په‌دێم کرتنت و چارتی که آییا چے کرتگ و اے دگران چے؟ بله آییا وار نبوت که پاد بیئیت و برئوت چه دروازگئے دپا، که اۆدا هر سُهب هاکَر آییئے اخباران دئورَ دنت، بیاریت.

آ، بانئے دیوالا لگّتگێن شهیدانی پۆسٹران چارگا لگّت. باز اَتنت. گێشتر آییا پجّاه نئیاورتنت بله چه اِشان دو آییئے سنگت بوتگ و چار و پنچ مُلکی مردم. چۆناهیا درُستێن پۆسٹر آییا دستِ وت جتگ‌اتنت، بله گوَشئے لهتێنا آ ائوَلی رندا گِندگا اَت. بازێن شهیدانی نام آییا یاد اَتنت، گێشترئے شِکل و لهتێن گوَشئے آییا هچبر ندیستگ.

پدا واب کپت.

وهدے بُستی کرت، چه دومی کۆٹیا آمِنه ناچیئے هلۆ هالۆانی آواز پێداک اَت. آییا گَڑیئے چارگا پێسر زانت که بێگاهئے پنچ بج اِنت. چێا که آمِنه ناچیئے آیگئے وهد همِش اَت. سَپتی سرا اَت و لۆگ په لۆگ چیزّی بها کرت. چۆناهیا آییئے کماییئے مسترێن وسیله سورانی سرا ناچ کنگ و لێٹئے گِرگ اَت، پمێشکا هر دو گپّئے سرا هُلولوئے جنگی آدت کرتگ‌اَت، بله بێگاهانی وهدا تَرِّت و بسکۆٹ، گُرُّک، کاجا و دگه اَنچێن لَنش و پتاری بها کرت.

همے هئیالا که آییا هپت بجا اخبارئے دپترا رسگی اِنت، آ اِشتاپ اِشتاپی چه گندلانی سرا پاد آتک و نِشت. هر رۆچ آییئے مسترێن واهگ همِش اَت که نێمرۆچا پێسر پاد بیئیت تاکه دپترا رئوگا پێسر آییئے کِرّا اینچُک وهد ببیت که بازارا برئوت سنگتے بگِندیت، کارے بکنت یا کمّ چه کمّ ٹیوی بچاریت، بله آ هر رۆچ بێوَهد پاد آتک و اِشتاپ اِشتاپا جانی شُشت و دپترا شُت.

بله په جانئے شۆدگا همّاما رئوگا ساری آییا دوێن اخبار چمّے چارگی اَتنت. چه آدتا مجبور اَت. “اخباران بیارے…!” آییا کَسّی نام نگپت و تئوار جت که هرکَس که به‌اِشکُنت، اخباران بیاریت. بله چه اِد و پێسر آمِنه ناچیا هُلولوے جت و ساهتے نگوَست ناچ کنان و داد کنانا گُلامئے کۆٹیا پُتِرت: “گُلام جان دادے. مارا هُدا دا…”

“هان آمِنه! چۆن ائے تئو؟” آییا وت نزانت بله انچۆ که آمِنه‌ای دیست، آییئے لُنٹانی سرا بچکندێا سَرُکّ دات و گار بوت.

“واجه! هُدا هئیر بکن، مرچی پرچا هرتال اِن؟” آمِنها کاسَگ‌چَٹّێن لَنکُک زَنوکّئے سرا اێر کرت و جُست کرت.

“تئو پرچا پرێشان ائے؟ هرتالا تئو وَه سۆبَ کنئے. یکّێن رۆچا دُنیائے سئوداییانَ کنئے.” گُلام وتی هبرانی تها چُرتێا کپت. هرتالانی رۆچا آمِنه بێگاها نه، سُهبا وتی سَپتا سرا کنت و لۆگ په لۆگَ بیت. اے دگه دُکّان بندَ بنت، پمێشکا اے رۆچا مهلوکات کسانێن سئودایی هماییئے کِرّا کنت. گُلاما چه سرجاهئے چێرا وتی مُبائل پئون کَشّت و ٹێمب چارِت، دوازده بجا پانزده مِنٹ گوَستگ‌اَت.

“هان واجه! بارێن پرچا هرتال اِن؟”

“اِشکنگا زی مَشکئیا پئوجیان سئے مردم کُشتگ و لاش لَدا دئور داتگ‌اَن. منی هئیالا همے واستا هرتال اِن” گُلاما سێٹ زَپرئے رازی کنگئے واستا هما گپّ که ٹهێنتگ‌اَت، اِدا هم کاری بست. بله آمِنه ناچی چۆ رازی نبوت. “اَچه کُهدا داد مهمد گُشتگ‌اَت پئوجیان تلارئے کۆه گپتگ و بمباری کنگا اَن، همے واستا هرتال اِن.”

گُلاما زانت که تلارئے کۆهان سرمچار مان نێست، بله آییا یکین اَت که آمِنه آییئے گپّا نه سرپدَ بیت و نه مَنّیت، پمێشکا آییا “بلکێن” کرت و بسّ کرت. چۆناهیا آ ماهله پاد آیگا گَل اَت بله همے تُرسا که اگن وابی پوره مبیت، شپا اَلکاپا کار کرتَ نکنت، آییا پدا وَپسگئے اِراده کرتگ‌اَت.

بله آمِنه ناچی چه کۆٹیا دَر آیگئے وڑا نه‌اَت. “گُلام پُلّ! اِشکنگا گدّارانی لِسٹئے تها کُهدا داد مهمدئے نام مان اِنت.” آمِنهئے آواز مُدام انچۆ بُرز اَت که اے رندی وهدے آییا اناگها همے گپّ هَلوَتئے وڑا کرت، گُلاما په کلَهے گُمان بوت که پئوجی یا سرمچار دروازگئے دپا اۆشتاتگ و آیانی گپّان گۆش دارگا اَنت. بگِندئے آییا یکین اَت که کَسے آیانی گپّان گۆش دارگا اِنت، پمێشکا آییا هچّ جواب ندات. تهنا بچکندِتی. اگن آمِنه ناچیئے جاگها بی اِس اۆ والاے بوتێن، چه گُلامئے بچکندگا همے سرپدَ بوت که آ سرمچارانی مردُم اِنت و سرپد اِنت که کُهدا داد مهمدئے رۆچ هِسابی اَنت. بله آمِنه ناچی همے سرپد بوت که گُلام آییا کَلاگ بندگا اِنت.

آییا هُلولوے جت و گُلاێش کرت و آییئے سر وتی دلبندئے سرا داشت. چه آییئے گُد و بدنا انچێن ترُندێن جنێنی بۆے چِست بئیگا اَت که گُلامئے گینّ گَٹِّت. آییا آمِنهئے دلبندا په مسکرا چینڈُکے پاتک که آییا یله بدنت. آمِنه انچۆ گُڑِت که پاد آتک اۆشتات.

“لَنڈَر! کَمینّگی منا کَزایی بکنئے. دستا کپئے، ترا انچێن جاگهے چینڈُک بپاچین، آمِنه ناچیا تان زِندگ ائے، یاتَ کنئے.” تنینگه آمِنها وتی گپّ هلاس نکُرتگ‌اَت که گُلام پاد آتک و همّاما پُتِرت.

همّامئے دروازگئے بند کنگا رند آ ترانگا کپت که آییا ٹِوال گۆن نه‌اِنت. بله آ کمُّک دێرا همّامئے تها انچۆ اۆشتات که اگن آمِنه ناچی انگت نَشُتگ، برئوت. کلَهێا رند وهدے آمِنه چه ترِکّ و تئوارا کپت، آ دَر آتک، برانڈها شُت، ٹِوالی زُرت و چه گئیٹئے دپا اخباری چِتنت. گرماگی ماه و رۆچ اَتنت و جۆل چۆ زِری چئولان لێٹ ورگا اَت. دلوَت واڑانی تها و مردُم لۆگانی تها زُکُّرتگ‌اتنت. مُرگی چیپّکێا تئوار نکرت. همساهگانی چنالئے سرا جنڈی که آیان هپتگێا ساری نۆک کرتگ‌اَت، رۆچا پدا ساڑێنتگ‌اَت. اے جنڈیئے نۆک کنگا همساهِگانی دوازده سالی چُکّے چه چنالئے سرا کپتگ و مُرتگ‌اَت، بله انگت آیان جنڈی په کوَهن بئیگا نه‌اِشت. مرچی، باندا یا پونشی پدا چُکّے چنالئے سرا سرَ کپیت، نۆکێن جنڈیے مِکَّ کنت و تان په سلامتی اێرَ نیئیت، ماتئے دلئے ٹیپّا ٹاپَ نکپیت.

تیران تئوار کرت. آواز چه نزّیکّا آتک. گوَشئے همساهگانی لۆگجاهان هما دێم تُپنگانی تئوار اَت. گُلاما چمّ تاتکنت. چنالا هما دێم دَنزے چست اَت. گوَشئے کَسێا بانے یا گِلئے دیوالے تیربار کرتگ‌اَت. گُلام بے ترِکّ و تئوارا تان دێرا همۆدا وانگ وانگا اۆشتات. تچُکا اَت. کوکّار اَت. باز مردُم یَکپارگی گپّا اَت:

“آمِنه ناچی؟”

“اے شومّے بوته.”

“سرکارا جَته.”

“سرمچاران جته.”

“باندا هرتال اِن…!”

“هچّ هرتال نبی. دلّارے بوته…”