News Desk

بلۆچی نبشته‌رَهبند

بلۆچستان ٹائمزئے شۆنکاری مجلسا شئور کرتگ که چد و دێم وتی نبشتهان اُپسالا یونیورسٹی سویڈنئے ٹهێنتگێن رهبندا کنت. نبشته‌رهبندئے جند همێش اِنت که شما اے وهدی گِندگا اێتی.

نبشته‌رَهبندئے سرجمێن کتابا شُما چه یونیورسٹیئے وبساییٹا چارِتَ کنێت. ادا تهنا هما گچێنی هبر اَنت که اے رهبندا بلۆچی چۆن نبشته کنگَ بیت. جواناب وه سرجما گیشتگ‌اَنت و هر مردمِشَ زانت، ادا چه سجهێن چیزان پێسر، تهنا هما کَشّابان کمے گێشتر تَچکیا گوَشێن که نبشتهئے تها مانَ گیشتگ‌اَنت دانکه په وانۆکان وانَگ و نبشته کنگئے جند کمّے اَرزانتِر ببیت.

همک لبز گۆن وتی تئوارا نبشته کنگَ بیت. اے ردا لهتێن کَشّاب (واوَل) که آهانی گیشّ و گیوار اِدا کنگ بئیگا اِنت

و، ی

دروَر

تئوار آب
دور (نزیکئے چَپ)، سور (سانگ)، نور (رُژنایی) اُو و
کئور (آپئے راه)، شئور (سَلاه)، دئور (زمانگ)، هئور (جمبرانی گوارگ) ائو ئو
سۆر (وادۆک)، دۆر (دَرد)، کۆر (هما که مئیمَ نکنت) اۆ ۆ
     
پیر (کَماش)، بیر (آسمانی گرند)، میر (مزنێن مردم)/کاری نکرت، گپّی نَزُرت. ای ی
سئیل (نداره)، کئیل (اندازه)، شئیر (سئوت و شائری)/ کارئے وهد اِنت، آتکَ کنئے؟ ائے ئے
هێل (آدَت)، نێم (سرجمئے کَپ)، دێر (که په وهد مبیت)/شَرّێن مردم، مردمێا گوشتگ اے ێ

 

 

آ/ا

هر لبزئے گّڈسرا که ‹‹آ›› ئے تئوار پێداک اِنت، گۆن ‹‹ا››آ نبشته کنگَ بیت، چۆ که ‹‹منا کارا رئوگی اِنت، تئو لۆگا برئو››. اے هما جاگه اَنت که باز وهدا گۆن ‹‹همزه‌زَبر››آ نبشته کنگ بوتگ‌اَنت. لهتێن لبز انچێن اَنت که اۆدا اے تئوار گۆن ‹‹آ››آ نبشته کنگَ بیت، چۆ که ‹‹پاد آ، دور آ››.

ئے/ائے

په اے تئوارا هم آب همے یکێن اِنت، چۆ که ‹‹کارئے وهد اِنت. لۆگئے تها بیا. تئو نئیائے؟›› په اے تئوارا پێسرا سئے هئوارێن آب بوتگ. ‹‹کارئے وهد اِنت››ئے تها گۆن ‹‹همزه‌زێر››آ نبشته کنگ بوته، ‹‹تئو گار ائے››ئے تها گۆن ‹‹همزه و مزنێن یا›› آ نبشته کنگ بوتگ و ‹‹کارئے کار مدار›› بزان آییئے کارا کار مدار، ئے تها گۆن ‹‹همزه‌زَبَر یا››آ نبشته کنگ بوتگ.

اسلا اے یکێن تئوار اِنت. گپانی تها وت زانگَ بیت که کجام ‹‹اے›› اِنت. پمێشکا نبشته یکێن رنگا ببیت.

ای/ی

په سئیمی یک کَسا، چۆ که ‹‹کاری نکرت، گپی نزُرت››. وهدے گوشئے که ‹‹گپّی نزُرت›› ته اے ‹‹ای›› همے پدّرَ کنت تئو گۆن دێمئے مردما دگه یکّێئے بارئوا گپا ائے که ‹‹آییا گپ نزُرت››. پێسری رهبندا اے گۆن ‹‹همزه زێر یا››آ نبشته کنگ بوتگ.

مه، نه، به

اشانی جند وت لبز نه‌اَنت و باید اِنت که مدام گۆن وتی دێمی لبزا (کارگالا) هئوار نبشته کنگ ببنت، چۆ که ‹‹تئو گوشتگ بیا بله من آتک نکرت››، ‹‹منَ نگوشان که سجهێن مردم کار مکننت، بله هر کس که کارَ نکنت، مکنت››.

اگان ‹‹به، مه، نه›› آ رندئے کارگال گۆن ‹‹ا›› آ بنداتَ بیت، ته بێپاسلها نبشته کنگَ بنت، چۆ که ‹‹به‌اِنسِر، مه‌اۆشت، نه‌اِشکُت››، بله ‹‹به، مه، نه›› هچ رنگا چه وتی کارگالا جتا نشته کنگَ نبنت.

آن، اێن، ائے، اێت، اِنت، اَنت

اے هما چُنڈ اَنت که مردما پێشَ دارَنت، چۆ که ‹‹رئوان›› بزان ‹‹منَ رئوان››، ‹‹رئوئے›› بزان ‹‹تئو رئوئے››، ‹‹رئوێن›› بزان ‹‹ما رئوێن››.

وهدے گوشئے ‹‹گِندان مرچان نیائے›› ته گوشگا ائے که ‹‹منَ گِندان که تئو مرچان نئیائے››، و اے ‹‹آن›› په من و ‹‹ائے›› په تئوآ اِنت.

 اے سرجما گۆن وتی کارگالان هئوار نبشتهَ بنت. جتا هما وهدا نبشته کنگَ بنت که مانایی هست ببیت، چۆ که ‹‹من رئوگا آن››، بزان ‹‹من رئوگا هست آن››، ‹‹رئوگا ائے›› بزان ‹‹تئو رئوگا هست ائے››.

اشیئے زانگئے ارزانترێن راه گۆن سئیمی یک کَسا چارگ اِنت. اگان سئیمی یک کسئے دێما ‹‹اِنت›› پێداک اِنت، ته سجهێن جاگهان جتا نبشته کنگَ بیت. چۆ که ‹‹ساجد پێداک اِنت››. گڑا ‹‹من پێداک آن، تئو پێداک ائے، ما پێداک اێن، آ پێداک اَنت››. کارگالان ابێد اندگه جاگهان اے چۆناهیا جتا بنت، چۆ که ‹‹مردم بێزار اِنت››. همے رنگا ‹‹من بێزار آن، تئو بێزار ائے، ما بێزار اێن، شما بێزار اێت››.

اشانی هئواری تهنا کارگالانی سادگێن تهرئے دێما اِنت، چو که ‹‹من نبشتهَ کنان، شما نبشتهَ کنێت››.

کارگالئے گوَستگێن زمانگا که کارگال گۆن ‹‹گ››آ هلاسَ بیت، ته اے چّنڈ گۆن بێپاسلها نبشته کنگ ببنت، چۆ که ‹‹شتگ‌اَنت، آتکگ‌اتنت››. اشیئے سئوب تهنا لبزانی نبشتهێن شکلئے دراجی اِنت که لبز دراجَ بنت و وانگِش گرانَ بیت، وگن نه چۆناها هئوار اَنت.

اُن، اِن، اِت، اۆ، ای، اِش

اے هم کارگال یا اندگه لبزانی دێما مردما زاهرَ کننت، چۆ که ‹‹کارُن کرت›› بزان ‹‹من کار کرت››، ‹‹کارِن کرت›› بزان ‹‹ما کار کرت››، ‹‹کارِت کرت›› بزان تئو کار کرت››، ‹‹کارۆ کرت›› بزان ‹‹شُما کار کرت››، ‹‹کاری کرت›› بزان ‹‹آییا کار کرت››، ‹‹کارِش کرت›› بزان ‹‹آهان کار کرت››. اے مدام گون وتی پێسری لبزا هئوار نبشته کنگَ بنت. هما وهدا که ائولی لبزئے گُڈی آب گۆن اشان لچِّت مکنت ته بێپاسلاها نبشته کنگ ببنت، چۆ که ‹‹هُدااُن مارِت››، ‹‹وپااِن کرتگ››، ‹‹آییئے زێبایی‌اِش دیست و هئیران بوتنت››.

دولبزی گال

دولَبزی گال سرجمیا هئوار نبشته کنگَ بنت، تهنا هما جاگها که ائولی لبزئے گُڈی آب گۆن دومی لبزئے ائولی آبا هئوارَ نبیت، اۆدا گۆن بێپاسلها نبشته کنگ بنت. اِدا لهتێن دروَر داتگ.

بے

گۆن ‹‹بے›› آ سک باز لبز هست، چۆ که ‹‹بے دل، بے کار، بے وَس››. اے لبز مدام هئوار نبشته کنگَ بنت، چۆ که ‹‹بێدِل، بێکار، بێوَس››. هما جاگها که چه ‹‹بے›› آ رندئے آب گۆن پێسری آبا هئوار بوتَ نکنت، ته بێپاسلها نبشته کنگَ بیت، چۆ که ‹‹بے‌انساپ، بے‌آپ››.

هم

چشێن لبز سک باز اِنت که آهانی ائولی چُنڈ ‹‹هم›› اِنت، چۆ که ‹‹همکار، همشئور، همزات››. په چشێن لبزان هم کانون هما اِنت که په ‹‹بے›› آ اِنت.

سْیه

اے لبزئے اَسل سیاه اِنت، بله سرَندئے هسابا که گۆن لبزان هئوارَ بیت ته ‹‹سیه›› بیت، چۆ که ‹‹سیاه گوات›› نون ‹‹سیه گوات›› جۆڑ بوتگ و باید اِنت که اے لبزانی تها ‹‹سیه›› نبشته کنگ ببیت، بله لبزانی نیاما ‹‹ه›› ئے آب مردما مانَ گیشّێنیت، چۆ که ‹‹سیهگوات، سیهمار›› وانگا جنجالَ کنت. پمێشکا چشێن لبز باید اِنت که بێپاسلها نبشته کنگ ببنت، چۆ که ‹‹سْیه‌گوات، سْیه‌مار، سْیه‌دل››.

نێم

نێم هم یک انچێن لبزے که بازێن گالئے سروَند اِنت. اے هم باید اِنت که گۆن وتی لبزا هئوار نبشته کنگ ببیت. ‹‹نێمرۆچ، نێمسَر›› بله هما جاگها که چه ‹‹نێم›› آ رندئے آب گۆن ‹‹م›› آ هئوار بوتَ نکنت، اۆدا بێپاسلها نبشته کنگ ببیت، چۆ که ‹‹نێمواب و نێم‌آگه››.

تِر

کَمتِر، گێشتِر، مَستِر پئیمێن لبز هئوار نبشته کنگ ببنت و سیه‌تِر، راهت‌تِر پئیمێن لبز گۆن بێپاسلها.

Don’t miss posts from Balochistan Times!

We don’t spam!

+ posts

Leave a Comment