اِمروزءِ اے جنگل ءَ ہرکس چہ وت ءَ گار اِنت ءُ ہرکسے وتی جِند ءِ شوہاز ءَ سرگردان اِنت۔ کسے کہ گار اِنت گُڑا بِزاں پہک ءَ گار اِنت اَنچو کہ گُل محمد وفا ءَ گُشتگ اَت کہ کسے کہ وہدے کساں چہ گار اِنت بِزاں کہ جِند ءِ ڈساں چہ گار اِنت۔
من ہم اِمروز ءِ ہمے جنگل ءَ یک بیگاہے سرجنان اِتاں۔ جاگہ گُلشن مزدور نیول اِنت۔ سر پہ کارے ءَ کپتگ ات۔ دیم پہ داؤد گوٹھ ءِ نیمگ ءَ روان اِتاں۔ پادانی، راہ کمّو دراج ات۔ دِل ءَ گُشت دمک پہ دمک روان کناں زُوت تِر سر باں۔ یک دمکے ءِ دپ ءَ کہ سر بُوتاں دیما لہتے جنیں آدم وتی لوگانی دپ ءَ نشتگ اَت۔ پتّراِتاں۔ دگہ دمکے ءَ کہ سر کشّ اِت لہتے مستری کار ءَ ات ءُ راہ بند اَت۔ پدا واتر کُت ءُ ارداگ کُت کہ نُوں چہ شہ دگ ءَ رواں بلئے پدا حیال کُت کہ تاں شہ دگ ءَ رؤگ ءَ یک دمکے ءَ چہ وَ الّم گْوزگی اِنت۔
دمکے ءَ پُترتاں۔ لہتے گام کہ دیما شُتاں ماسٹر عزیز(ماسٹر غُلام تُمپیءِ بْرات) اوشتاتگ ات۔ ”ہا ں خاموش تو مرچی اینگو؟“ ”منا وَ ہؤ کہ شانزدہ سال اِنت کراچی ءِ ہمے دمکاں وئیلاں بلئے تو؟“ ”ہؤ یار ماسٹر رؤف نادراہ اِنت، من چارگ ءِ اتکگاں“ ”کُجام ماسٹر رؤف؟“ ”ماسٹر رؤف، شُمئے ماسٹر، رؤف حسن ۔۔۔۔ تو اگاں اِشتاپی نئے گُڑا بیا بچارئےِ“۔
من وتی دِل ءَ جیڑ اِت گُشئے من ءَ غیبی تاگت یے ءَ اے نیمگ ءَ آؤرتگ ات۔ گُشئے یک غیبی تاگتے ءَ من ءَ اے دمک پیشداشتگ۔
کسانیں کُوٹی یے ءِ تہا تہت ءِ سرا ماسٹر رؤف تچک ات ءُ آئی ءِ لاپ ءِ راستی ءُ چپّی نیمگ ءَ لہتے پائپ سکّ ات۔ من ءَ کہ دیست ئےِ چمّ ئےِ رُژناہ بُوتنت۔ پاد آہگی نہ ات۔
ماسٹر رؤف حسن ءَ سالے ءَ بُرز اِنت کہ تہت ءِ باہوٹ اِنت۔ آئی ءِ گُشگ اِنت کہ لاپ ءِ مزنیں رٗوت حراب بُوتگ، ڈاکٹراں آپریشن وَ کُتگ بلئے انگت وشّی نہ زانت۔ کراچی ءِ مزن مزنیں ہسپتال آئی ءَ گول اتگ اَنت ءُ ہرچی کہ آئی ءِ کِرّا بُوتگ، آئی ءَ ڈاکٹرانی دست ءَ داتگ۔ نوں بازیں ٹیسٹ یے پہ وہد بُوہگا نہ اِنت ءُ شُگر اِنت کہ ماسٹری تنخاہ انگت بند نہ اِنت کہ چُکّانی لاپ بنت۔
رؤف حسن (ماسٹر عبدالرؤف ) بُن اصل ءَ تُمپ ءِ نندوک اِنت ءُ آ یک اُستادے۔ گوں زہگانی باندات ءِ رُژناہ کنئگ ءِ کار ءَ دزگٹّ اِنت ( بُوتگ۔ انّوں گوں نادراہی ءَ گیش نہ اِنت)۔ لہتے سال ءَ پیسر رؤف حسن لڈّ ات ءُ اتک حبّ چوکی ءَ ءُ پدا وتی پوسٹنگ ئےِ ہم ہمدا کنائینت ءُ مرچی باندا گُلشن مزدور نیول ءَ اِنت۔
گوں ماسٹر رؤف حسن صاحب ءِ گندگ ءَ من بیست ءُ پنچ سال پُشت ءِ زمانگ ءَ شُتاں۔ تُمپ ءِ بازار ءِ کش ءَ یک جُوہے گْوست کہ ہمے آپ چہ دازِن ءُ پدا ”سالونک کہنی“ ءَ مان ترّان ءَ ”چگوگی“ ءِ مچکدگ ئےِ سیر آپ کُتگ ات۔ ہمے جُوہ ءِ کش ءَ لہتے بستگیں دُکّان اتنت کہ گیشتر گیراج اِتنت۔ ہمے گیراجانی میان ءَ یک دُکّانے ہالیگ ات کہ ماسٹر لیاقت کسانوی ءَ کتاب ءِ دُکّانے پچ کُت ءُ وتی کستریں بْرات نسیم جان نادینت۔ نسیم جان وہد ءِ پابند ءُ ورنائیں وانندہے ات۔ منی حیال ءَ اے تُمپ ءِ اولی کتاب جاہ ات کہ ادا وڑ وڑیں کتاب بزاں نیکراہی، لبزانکی، سیاسی ءُ چاگردی کتاب دست کپت۔ بلئے زِند ءَ گوں نسیم جان ءَ وفا نہ کُت۔
چیزے وہد ءَ محبوب دُکّان ءَ نئشت بلئے دلگوش ئےِ نہ دات، گُڈسر ءَ ماسٹر لیاقت ءَ دُکّان بند کُت۔ چیزے وہد ءءَ پد فیض ءِ میوزک ءِ کش ءَ چنال ءِ دیم ءَ رؤف حسن ءَ دُکّانے پچ کُت۔ چوناہا ماسٹر رؤف ماں ہائی اسکول تُمپ ءَ ڈرائینگ ءِ اُستاد اَت۔ بلئے وہدے کہ اسکول ءَ چُھٹی ئےِ کُت آئی ءَ وتی وہد دُکّان ءَ دات۔
آئی ءَ خطاطی کُت۔ آرٹ جوڑ کُت بلئے گیشتر آئی ءَ گاڑی ءُ موٹر سائیکلانی نمبر پلیٹ نبشتہ کُتنت۔ کمّ کمّ ءَ کہ مشہور بُوت مردُماں وتی دُکّانانی سائن بورڈ رؤف حسن ءَ نبشتہ کنگ ءَ داتنت۔ رؤف حسن ہما وہد ءَ گیشتر نامدار بُوت کہ آئی ءَ گوں پنسل ءَ تُمپ ءِ کلات کہ چہ کرناں اے دَمگ ءِ چیدگ ءُ نشانی اِنت ءِ اِسکیچ جوڑ کُت ءُ پدا ہمے اسکیچ ہمینچو نامدار بُوت کہ ماں تُمپ ءَ چہ بی ایس او ءِ نیمگ ءَ برجم داشتگیں مراگاہے ءَ ہمے اسکیچ ءِ بیج بے کساس بہا بُوتنت ءُ مردُماں وتی جیگانی سرا جتنت ءُ جنیں آدماں ہمے کلات ءِ اسکیچ ءِ بیج وتی جیگبندانی ٹاسین کُتنت۔
منی حیال ءَ اے 1988 ءِ زمانگ ات۔ پدا رؤف حسن ءَ وتی ہمے کسانیں کتاب جاہ ءَ اُردو، انگلش ءُ کورس ءِ کتابانی ہَواری ءَ بلوچی تاک ءُ ماہتاک ایر کُتنت۔ من اوّلی رند ءَ ماہتاک ”بلوچی“، ماہتاک ”لبزانک“، ماہتاک ”زِندمان“، تاکبند ”گِروک“، تاکبند ”برمش“، ماہتاک ”بہارگاہ“، ماہتاک ”سوغات“ ءُ ماہتاک ”بلوچی دُنیا“ ءَ چہ ماسٹر رؤف حسن ءِ دُکّان ءَ آشنا بُوتاں ءُ ایشی ءَ چہ ابید ڈیل کارنیگی، بشیر بدر، قتیل شفائی ، فیض احمد فیض ءَ ابید دگہ کتاباں من ءَ وانگ ءِ دَر رؤف حسن ءِ کتاب جاہ ءَ پیشداشت۔
پُلّ آباد ءَ مڈل ءِ پاس کنگ ءَ رند کہ من ہائی اسکول تُمپ ءَ داخلہ زُرت، بِندات ءَ واجہ بشیر بیدار مئے ہیڈ ماسٹر ات۔ عابد حسین صاحب، نُور الٰہی صاحب، گُل محمد وفا، حیات اللہ صاحب مئے اُستاد اِتنت ءُ اِشاں چہ ابید رؤف حسن صاحب مئے ڈرائینگ ءِ ٹیچر ات۔ رؤف حسن ءِ براتے وحید مئے کلاس فیلو ات۔ پدا ما گوں رؤف حسن ءَ گیشتر نزّیک بُوتیں۔ ہرچ کتابے کہ ما فرمائش کُت واجہ ءَ چہ کراچی ءَ، چہ کوئٹہ ءَ لوٹائینت ءُ وتی دُکّان ءَ ایر کُت۔ من کہ سُہب ءَ مہلہ پادانی چہ نہنگ ءِ جنگل ءَ، پُلکانی تہا جنان ءُ پروشان تاں تُمپ ءِ جُوہ ءِ سرا سر بُوتگ اِتاں، ماسٹر رؤف ءِ کتاب جاہ منی پیش سلام ات۔
برے برے رؤف حسن صاحب سُہب ءَ مہلہ وتی دُکّان ءِ دپ ءَ بورڈے ءَ ڈیزائن کنَگ ءَ ات، منی گندگ ءَ گوں حال ئےِ دات کہ فلاں کتاب کہ تو لوٹ اتگ من لوٹائینتگ، اسکول ءَ کہ چھٹّی کنئے وتی کتاب ءَ بَر گوں۔ من آ روچ ءَ سکّ گَل بُوتگ اِتاں۔
بلوچی تاکبند ءُ ماہتاکے کہ ہر کُجا چاپ بُوت رؤف حسن صاحب ءَ لوٹائینت۔ تُمپ ءُ کِرّ ءُ کش ءِ دَمگاں عِلم ءُ زانت ءِ رُژنائی ءِ شِنگ ءُ تالانی ءُ وانگ ءِ مئیل ءُ تب ءِ گیش کَنگ ءَ رؤف حسن ءِ مزنیں کِردے۔ زی کہ من وتی کتابانی بُکچہ شِنگ ءُ شانگ کُتگ اِتنت، منی کستریں جِنِکو ”رُژن“ کتابانی چِنگ ءُ نزّآرگ ءَ منی کُمک کنگ ءَ ات۔ آئی ءَ یک درتگیں کتابے چِتگ ات ءُ آئی ءِ تاکاں نزّآرگ ءَ ات ءُ وار وار کتاب ءِ یک تاکے ءَ چارگ ات۔ گُڈسر ءَ من ءَ جُست ئےِ کُت ” ابّا اے کتاب ہمینچو کُہن اِنت، ہمینچو سال ؟“ اصل ءَ اے یک ڈکشنری یے ات: ”جواہر اللغات“۔ من چار ات کہ ایشی ءِ توکی نیمگ ءَ من ماں اُردو ءَ نبشتہ کُتگ ات: ” اے کتاب من ستمبر 1991ءَ چہ رؤف حسن ءِ دُکّان ءَ بہا زُرتگ یات بہ بیت کہ اے وہد ءَ ایشی ءِ نِہاد 55 کلدار اِنت“۔ جہل ءَ وتی نام ، دزرند ءُ رَمس نبشتہ کُتگ اِتنت۔ ”اسحاق خاموش 16/12/1991“۔
رؤف حسن صاحب! من تئی تورہ باراں ءُ اے تورہ ءُ نیکیانی دیما تاں زِند د ر اتک نہ کناں کہ عِلم ءُ زانت ءِ در برگ ءُ کتابانی کِشک ءِ پیشدارگ ءَ تو منی کُمک ّ کُتگ ءُ من ءَ وانگ ءِ سکین داتگ۔ ءُ مرچی ہمے کِشک ءِ مُسافری ءَ من ءَ بے حساب نام داتگ، سنگت داتگ، پجّاروک ءُ آشنا داتگ۔
رؤف حسن! من دِگہ پہ تو ہچ کُت نہ کناں کہ منی دست نہ رسیت۔ وتی مہر ءَ پہ تو دُنیا ءِ دیما درشان کُت کناں ءُ تئی موبائل نمبر ءَ ہم شِنگ کناں کہ بلکیں تئی شاگردے تئی ترانگ ءَ بہ کپیت ءُ تئی حال پُرسی ءَ بِکنت۔
موبائل نمبر ماسٹر رؤف حسن: 03213756940
Ishaq Khamosh is a Balochi poet and lyricist. He has published several anthologies of his work. He is mainly popular among the public because of the lyrics for dozens of songs sung by different singers.
