دلگۆش: ساجد حسینئے اے انگرێزی نبشتانک ایوولوشن آف اے ڈیڈ باڈی، 2016 آ بلۆچستان‌ٹایمزا شنگ بوتگ. انون واجه یاسرا په مئے وانۆکان بلۆچێا ترّێنتگ.
بیست سالَگیا، نبشته‌کارے بئیگئے واهگدار، من په ھر ھما مردمئے گِندُکا ھُدۆک اتاں که یک نه یک وڑێا گۆں لبزانکا بندۆک اَت. من گۆں مردمێا دُچار کپتاں. 2002 آ.
ما دوێنانی ادبی سنگتێا منا لیاریا اے مردئے کسانێں لۆگا بُرت که مرد گۆں وتی بَلاهێں هاندانا نِشتگ‌اَت. اردو کتابے بلۆچیا رَجانکی کرتگ‌اَت: ”انسان بڑا کیسے بنا“ بنیادمئے رُدۆم، و من مُتاسِر اتاں.
ما انگت لبزانکی دیوان شرو نکتگ‌اَت که منی سنگتا و اے مردا پَنکا بند کت و لَگِّتنت چرسئے پُرّ کنگا. پدا اے تنکُکێں کۆٹیئے یکّێں دریگِش هم بست که چرسئے بۆ در مئیئیت، و چَرسِش رۆک کرت.
لهتێں سگرێٹئے کَشّگا رَند، مَردا وتی ترجُمه کتگێن کتابئے بلاهێں دپتر پچ کُت و وانگی شرو کت. دنیگه یک پئیراگرافے نئوَنتگ‌اَتی و من جت بلاهێں پریشتگے. چۆ گنۆکا کندگا اتاں. من وس کت بله کَندَگ ھچ داشت نکت. نوں پوره منی رۆت چه دپا در آیگی اَتنت. من جێڑِت که منا چۆن اِنت؟
بلۆچی زبان، نبشتھا انگت نۆک‌گام اَت و گۆں اِلمِ بشریاتئے اے کتابئے لبزاں ٹهَگا نه‌اَت که مئے نۆکێں سنگتا رَجانک کتگ‌اَت. پمێشکا آییا چه وتا لبز جۆڑێنتگ‌اَت. اجیبێن لبز اتنت. بله انگت، من دێم‌په‌دێما مکَندِتێں.
آخر، من وتی دلا سنگینێں ورناے اتاں.
دێر نگوست و من زانت که کۆٹی چرسۓ دوتا پُرّ اِنت، من همِشانی تها دَم کَشِّتگ، اِشان منی سر ڈَمبَرێنتگ و من هرچی زۆرَ جناں، کندگ بندَ نبیت.
اے واکیَها رَند، مردا وتی کتاب چاپ نکت بله ما سنگتۆ بوتێں.
دوازده سالا رَند، 2014 آ، من گۆں لَندنی اھوالکارێا، په “رویٹرز” آ، بێگواھێں بلۆچانی سرا سْپێشل رپۆرٹێئے سرا کارا اتاں. رپۆرٹا سئے بێگواھێں مردمئے نام مان اَت، یکے همے مَرد اَت، حاجی عبدالرازق سربازی.
تنا وھدا، آ همۆدا اردو رۆتاکێا ھورت‌وانے (پروف ریڈرے) اَت. یک شپے کارا شت و گِسا واتر نبوت. پئوجا بُرتگ‌اَت. هالتاکێا هورت‌وانیئے کارا ابێد، بلۆچ نئیشنل مومِنٹئے هم باسکے اَت. بی این ایم، راجدۆستێں سیاسی پارٹیے که دنیگه هم پئوج و جاسوس اِ‍شیئے باسکانی سَرا اَنت.
21 اگستا ما وتی رپۆرٹ په شۆنکارا دێم داتگ‌اَت و نوں مارا هالا گپت که رزاقئے لاش کراچیا، سرجانی ٹاؤنئے گٹَرێا دَست کپتگ.
منی لندنئے سنگتا منا فئون کت که اگن اے ھال راستے گڑا باید اِنت شِنگ بئیگا پێسر ما رپۆرٹا بدل بکنێں. گڑا من رزاقئے گْوھار فئون کُت.
“ھئو، مئے سْیاد همۆدا هسپتالا اَنت، گْوشگا اَنت ھما اِنت”، گْرێوانا گوَشتی. “من راها آں، هسپتالا رئوگا آں که لاشا چمِّ وت بچاراں”. اے گپّی جت و فئونی بند کُت.
من گوَشت راستے، مَرد مُرتگ. من وتی لندنئے سنگت گوَشت که رپۆرٹا بدل کن.
لهتێں ساهتا (گنٹها) رَند رزاقئے گْوهارا فئون کت. یک رِنگے آتک و بند بوت. من فئون کُت.
“اے منی بْرات نه‌اِنت”. آ انگت گرێوگا اَت بله نوں دگه وڑێا.
من جست کت که “تئو دلجم اۓ؟” من نلۆٹگا اتاں که پدا وتی لندنی کارمَستراں چشێں هالے دێم بدئیاں که پَکّا مبیت.
“ھئو”، آییا گوَشت.
“چۆن؟” من زانت اے وھدا چُشێں جُست کنگ شَر نه‌اِنت بله زِمّهوارێں اھوالکارێئے ھسابا منی هم اِزّتئے سئوال اَت.
“اے لاشئے کامپۆل/سرَگ مزَن اِنت. متلب، منی براتئے سرگ ھم مزن اِنت بله چه اے مَردئیگا کَمّے کَستر اِنت”، ڈَڈّا ڈَڈّ گوَشتی.
من زانت که په لاشئے پَکّا کنگا اے گپ بَس نه‌اِنت. مردم که مریت، دێم گوات گِرانَ کنت. لاش هم کوَهن اَت. بارێں کدیگێن اِنت اے گٹَرۓ تها بوتگ و نۆکی دست کپتگ.
“گڑا تئیی سْیادان چیا جیڑِتگ‌اَت که اے تئیی براتئے لاش اِنت؟” منا الّم جست کنگی اَت چیا که پدا پکّا نکرتگێں رپۆرٹێئے راه دئیگ هچ پئیما شَرّ نه‌اَت. آ گَل اَت که جێڑتگ‌اتی که براتی زندگ اِنت و منی اے نئوَشّێں جستی (منی هئیالا) دلا نئیاورت.
“چیا که پرچیے کیسگا بوتگی، نبشته بوتگ حاجی عبدالرزاق. پمێشکا دو دِلَگ بوتگ‌اَنت. دگه یک حاجی عبدالرزاق مریے هم ھست‌اِنت که بێگواه اِنت گۆں. لاش بلکێں ھماییئے ببیت.”
چُنت حاجی عبدالرزاق گار؟ من جێڑِت
لاش جتک و جۆن اَت و پجاه آرگ نبوت. لاشئے پَکّا کنگئے دگه هچ راه و در نێست‌اَت، ابێدِ یکّێنا، هرچی که رزاقئے لۆگئے مردم بگوشنت.
من چه وتی برطانیهئے سنگتا پھلّی لۆٹِت که منی پێسرا راه داتگێں هال رَدێنے بوتگ و آییئے لۆگئے مردم نوں دلجم اَنت که اے لاش آیانی حاجی عبدالرزاقئے نه‌اِنت. آییا په سنگینی گوشت که اے رپۆرٹ ھمے پئیما که هست‌اِنت، انچۆ شنگ کنگ ببیت.
من گینّ سارتے کَشِّت که بلاهێں گمے چُٹّت. همے دمانا رزاقئے گوھارۓ مئیسجے آتک که منا فئون کن.
“اے ھما اِنت”، آ پدا گرێوگا اَت.
اے منا رَد دئے پَد دئے کنگا اِنت؟ لندنا نشتگێں منی ایڈیٹر، منی اھوالکاری بودۓ سرا چے جیڑنت؟
“تئو نگوشت که اے لاشئے کامپۆل چه منی براتئیگا مستر اِنت؟” من په تکانسری جست کرت.
“ھؤ، بله آییئے لۆگیا آییئے گُدانی ٹُکّر چارتگ‌اَنت که انگت آییئے لاشا پِر اَنت. اے ھما گُد اَنت که بێگواه بئیگئے رۆچا آییئے گورا بوتگ‌اَنت”.
من لهتێں ساهتا سَبر کت تانکه آیان لاش وتیگی کت و کبر و کسارت کت.
و ما کِسّه بدل کت.
بله من جێڑاں که رزاقئے گوهار و لۆگئے مردماں، یک نه یک دمانێا الّم اے هئیالَ کئیت که اے لاش که آیاں کَبر کت، پکّا حاجی عبدالرزاق سربازیئیگ اَت یا حاجی عبدالرزاق مریئے؟
پئوجی باز مهربان اَنت که دئور داتگێں لاشئے کیسگا پرچی مانَ کننت و کُشتگێنئے ناما نبشتهَ کننت. په لۆگئے مردماں مزنێں کُمکّے که مردما پجاهَ کارنت و آییئے شۆهازا یلهَ کننت.
اے مهربانیا تاں بازێن سالێا کار دات. بله نوں که باز همنامێں مردم گار، مئے مهربانێں سپاهی باید اِنت کاگدُکئے همراهیا مُرتگێنئے اَکسے هم گۆن بکننت گۆں.
